Còn gần nửa tháng nữa mới đến Tết, nhưng làng quất cảnh Tứ Liên đã tấp nập người ra, kẻ vào để tìm chọn cho mình một cây quất thật đẹp ngay tại vườn chuẩn bị đón Tết. Những năm gần đây, thú chơi đào, quất đã không còn chỉ giới hạn trong những ngày Tết mà kéo dài từ trước gần cả tháng cho tới tận rằm tháng Giêng.
Tại khu vườn rộng 500 m2 của ông Hòa, 5-6 người đang lúi húi xoay đủ kiểu để tìm cách khiêng được cây quất thế cao hơn 2m lên xe chở đến tận nhà cho khách. Không ít người đi qua phải dừng lại trầm trồ ngắm cây quất thế vườn ông Hòa với những tán lá xanh mướt, quả sai trĩu cành và những nụ hoa nhỏ xinh sẽ kịp nở đúng vào dịp Tết.
Ông Hòa cho biết, nhà ông vốn ở đường Xuân Diệu. Vì đông anh em nên bố mẹ ông cho mỗi người ít vốn để mua nhà, làm ăn sinh sống. Nhưng khác với những người anh em của mình, ông mang tiền ra vùng ngoài đê phường Tứ Liên mua đất trồng quất từ những năm 90. Không có kinh nghiệm, ông tự mày mò, học hỏi trồng quất, rồi lại tự mày mò trồng quất thế. Ông tự hào khoe: Cả khu này (khoảng mấy hecta) chỉ có nhà tôi là nhiều quất thế nhất. Trong khoảng 250 cây quất ông Hòa trồng được thì chỉ có khoảng 40 cây quất thường, còn lại đều là quất thế. Tất cả đều do một tay người đàn ông lớn tuổi này chăm sóc, mà cây nào cũng khỏe mạnh, cũng sai quả. Nhiều cây trong vườn nhà ông đã được đặt cọc sẵn, thậm chí trước cả tháng.
Theo những người làm nghề trồng quất cảnh, thì nghề này cũng khá công phu. Muốn cây quất đẹp, quả chín vàng, to, đều quả đúng vào dịp Tết, người trồng phải chăm sóc cây rất cẩn thận, phải tùy theo thời tiết mà chăm sóc đúng kỹ thuật. Dù cùng một khu đất, nhưng quất mỗi nhà cũng có sự khác biệt do có những bí quyết khác nhau. Nhưng điều khá ngạc nhiên và thú vị là các chủ vườn đều rất nhiệt tình và …không dấu nghề. Chỉ sau dăm ba câu chuyện, chủ vườn Quý Hợi đã tận tình hướng dẫn cho chúng tôi cách chăm sóc quất thế nào cho tốt, chơi thế nào cho được lâu và chọn quất như thế nào. Bà Hợi cho biết, quất là loại cây không chịu được nước, ẩm quá là thối rễ và chết, nhưng khô quá cũng không được. Muốn chơi quất được lâu, thì sau mỗi lần tưới nước, khi nào thấy đất khô trắng rồi mới lại tưới. Còn muốn chọn quất khỏe, thì lá phải xanh đậm, dầy lá, đều quả. Bí quyết trồng quất của nhà bà là phải bón phân cho quất bằng một loại phân đặc biệt, làm từ đậu nành, mà phải là loại tốt người ta dùng để làm đậu phụ.
Còn ông Hòa thì lại có bí quyết riêng của mình, mà bí quyết của ông phải trải qua kinh nghiệm làm nghề lâu năm mới đúc rút ra được, nên ai muốn học cũng không dễ. Ông Hòa chia sẻ, nếu muốn quất khỏe, thì nên đánh cây vào buổi chiều, vì sáng thì nước lên cây, chiều thì nước rút xuống. Muốn tạo thế cho quất cũng phải làm vào buổi chiều, mà phải lựa chiều của cành quất cho đúng, không thì sẽ làm gẫy cành. Ông Hòa khoe, giọng đầy tự hào: Quất thường tôi cũng có thể “phá” để tạo thế được. Có lẽ vì thế mà vườn quất của ông cây nào cũng đẹp, khiến người mua phải trầm trồ. Nhưng rồi giọng ông chợt chùng xuống: Những cây quất thế lâu năm như thế này không còn mấy. Mua giống cũng phải 3 triệu một cây, rồi mất cả năm chăm sóc cẩn thận, nếu tốt thì năm sau có thể chơi được, không thì phải dưỡng cây mất đến 2 năm. Có lẽ vì thế mà ông Hòa sẵn sàng giảm giá 2 triệu/cây quất thế nếu khách hàng đồng ý để lại cho ông sau khi chơi Tết. Đến sát Tết, nếu khách trả rẻ quá thì ông cũng …thà để lại vườn chứ không bán, vì mua giống bây giờ rất cao, mà muốn có một cây quất lâu năm như vậy cũng không còn nhiều.
Cùng với tốc độ đô thị hóa, đất trồng quất của Tứ Liên cũng ngày càng bị thu hẹp, diện tích đất trồng quất (một loại cây chủ lực) chỉ còn khoảng gần 11ha. Dù là vùng trồng quất có tiếng, nhưng đến nay khu vực này vẫn chưa có quy hoạch rõ ràng để người dân có thể yên tâm sản xuất, phát triển vùng quất Tứ Liên. Nên những người nông dân đang giữ gìn phát triển làng nghề trồng quất truyền thống như ông Hòa, như bà Hợi cũng chỉ biết “được trồng đến khi nào thì trồng, bị lấy lại đất thì thôi.” Nếu không sớm có quy hoạch vùng trồng quất, rất có thể một làng nghề truyền thống nữa sẽ bị mai một./.
Phạm Vũ
Theo baoxaydung.com.vn
