Thứ sáu 29/03/2024 11:45 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866

Tạo bước ngoặt trong phát triển nông thôn Việt Nam

21:15 | 21/12/2019

(Xây dựng) - Sau 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới theo Nghị quyết số 26 Hội nghị lần thứ 7 của Ban chấp hành Trung ương Khóa X đã làm thay đổi to lớn, toàn diện, tạo nên bước ngoặt mới trong lịch sử phát triển nông thôn Việt Nam từ trước đến nay. Tạo nền tảng vững chắc cho phát triển toàn diện nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong giai đoạn tới.

tao buoc ngoat trong phat trien nong thon viet nam
Ông Nguyễn Văn Thắng - nguyên Chủ nhiệm Hợp tác xã Hoa (nay là Chủ tịch xã), xã Thụy Hương, huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội người có công đưa Hợp tác xã Hoa phát triển tăng thu nhập ổn định đời sống cho bà con nông dân.

Đó là nhận định, đánh giá của Bộ Xây dựng tại báo cáo Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2010- 2020 vừa qua.

Theo đó, thì kinh tế nông nghiệp, nông thôn đã vượt qua 10 năm đầu tiên của giai đoạn chuyển đổi cấu trúc nông nghiệp theo khung đánh giá của thế giới. Nông nghiệp đang chuyển hóa dần sang sản xuất hàng hóa cạnh tranh quốc tế, năng suất chất lượng sản phẩm ngày càng cao nhờ phát huy theo chiều sâu, tăng cường ứng dụng khoa học – công nghệ. Điều chỉnh khá thành công cơ cấu sản xuất từng ngành, từng lĩnh vực ở các vùng miền nhờ phát huy thế mạnh, lợi thế của mỗi địa phương và cả nước gắn với nhu cầu kinh tế thị trường. Kinh tế hộ nông thôn là thành phần chủ chốt nhất đã và đang chuyển dịch theo hướng phát triển sản xuất hàng hóa. Các chủ thể kinh tế như: Trang trại, Hợp tác xã, doanh nghiệp cũng đang đà chuyển đổi và phát triển, cơ cấu ngành nghề và cơ cấu lao động nông thôn có sự thay đổi tích cực.

Thu nhập, đời sống người nông dân không ngừng được cải thiện, tăng 3,5 lần trong 10 năm 2008 - 2017. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh. Cơ sở hạ tầng trên địa bàn xã và trong các điểm dân cư nông thôn toàn quốc được nâng cấp và xây dựng mới, đặc biệt là giao thông nông thôn tạo nên sự thay đổi đáng kể về bộ mặt không gian. Nhận thức về bảo vệ môi trường, giữ gìn, cải tạo cảnh quan nông thôn đã chuyển biến tích cực đã tạo nên nhiều miền quê đáng sống ở các vùng miền, với cảnh quan môi trường trong lành “Sáng – Xanh - Sạch đẹp”. Đếm năm 2019, cả nước có 84 huyện /thị xã đạt chuẩn huyện Nông thôn mới và trên 50% số xã đạt chuẩn Nông thôn mới. Các thành tựu xây dựng Nông thôn mới có đóng góp không nhỏ của công tác quy hoạch xây dựng Nông thôn mới. Đến nay, gần 100% số xã trên toàn quốc đã được lập đồ án quy hoạch chung xây dựng xã. Các đồ án quy hoạch chung xây dựng xã Nông thôn mới được xem là cơ sở tiền đề cho xây dựng Đề án xây dựng xã Nông thôn mới để triển khai xây dựng Nông thôn mới tại các xã trên toàn quốc.

Tuy nhiên, tiêu chí quy hoạch được điều chỉnh áp dụng cho giai đoạn 2016- 2020 là quy hoạch chung xây dựng xã với yêu cầu đảm bảo thực hiện cơ cấu lại ngành Nông nghiệp gắn với ứng phó với biến đổi khí hậu, quá trình đô thị hóa của các xã ven đô và đảm bảo tiêu chí môi trường nông thôn. Nếu so với kết quả tổng hợp từ báo cáo từ các địa phương đến cuối năm 2015 là 98,7% số xã đạt chuẩn tiêu chí quy hoạch, thì chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ (1%) số xã được đánh giá là đạt quy định của Bộ tiêu chí quốc gia về xã Nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020, còn lại hầu hết các xã đạt tiêu chí quy hoạch đều đánh giá theo quy định của giai đoạn trước.

Thực tế cho thấy, chất lượng các đồ án quy hoạch của một số xã còn thấp, thiếu sự liên kết giữa bố trí dân cư, xây dựng các công trình hạ tầng, vùng sản xuất tập trung và thiếu liên kết vùng. Việc quản lý xây dựng Nông thôn mới theo quy hoạch ở một số nơi còn thiếu chặt chẽ. Thực tế đang diễn ra ở nhiều xã cho thấy, quy hoạch thiếu tính khả thi vì không gắn với điều kiện đặc thù của các địa phương; tình trạng nhà ở của nhân dân không xây theo quy hoạch mạnh ai nấy làm đang diễn ra rất phổ biến, làm cho không gian, kiến trúc nhà ở nông thôn nhiều nơi lộn xộn, gây mất mỹ quan.

Trong báo cáo Bộ Xây dựng cũng đã chỉ ra một số tồn tại trong xây dựng Nông thôn mới có liên quan đến quy hoạch bố trí, phát triển điểm dân cư nông thôn như: Về kinh tế nông nghiệp, nông thôn thiếu chiến lược bài bản để thúc đẩy kết nối nông thôn – đô thị. Chiến lược phát triển bao trùm, chiến lược đô thị hóa gắn với xây dựng Nông thôn mới chưa được thể chế hóa, vì chưa thể khắc phục tình trạng mật độ, khoảng cách và sự chia cắt đang làm gia tăng sự ngăn cách, sự chênh lệch giữa nông thôn – đô thị; phát triển nông nghiệp, nông thôn thiếu gắn bó với phát triển công nghiệp, khu kinh tế động lực, với đô thị hóa và toàn cầu hóa; chưa chuyển dịch mạnh nông nghiệp theo hướng kinh tế tổng hợp, kết nối với kinh tế phi nông nghiệp, dịch vụ, du lịch…

Chậm tháo gỡ những điểm nghẽn trong chính sách phát triển nông nghiệp, như tích tụ đất đai thị trường lao động, thị trường khoa học – công nghệ, công nghiệp chế biến chưa đáp ứng nguồn cung lớn của sản xuất nông gnhiệp. Công tác quản lý xây dựng theo quy hoạch trên địa bàn các xã xây dựng Nông thôn mới còn rất ít kinh nghiệm so với quản lý quy hoạch ở khu vực đô thị, các xã chưa chú trọng quan tâm đúng mức. Các xã chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của việc xây dựng quy chế quản lý quy hoạch được phê duyệt.

tao buoc ngoat trong phat trien nong thon viet nam
Chuyển dịch cơ cấu sang trồng hoa đã góp phần tăng trưởng kinh tế và giảịchi quyết nhiều việc làm cho người dân nông thôn.

Về cảnh quan môi trường nông thôn tình trạng đồng bằng hóa miền núi, đô thị hóa nông thôn, bê tông hóa làng quê đang diễn ra bức xúc. Cảnh quan, kiến trúc nông thôn đang mất dần tính sinh thái, bản sắc văn hóa truyền thống, dần trở nên ngột ngạt. Tăng trưởng kinh tế nông nghiệp nông thôn vẫn là sức ép lớn, gây ra những hệ lụy về môi trường xã hội. Tình trạng ô nhiễm môi trường có xu hướng gia tăng. Xử lý chất thải, bảo vệ môi trường nông thôn chưa căn cơ, thiếu quy hoạch, thiếu giải pháp đồng bộ…

Qua 10 năm xây dựng Nông thôn mới cho thấy công tác quy hoạch xây dựng Nông thôn mới cần được nhìn nhận một cách đúng mức, để thực sự đóng vai trò tiền đề cho công cuộc xây dựng Nông thôn mới trong giai đoạn tiếp theo. Từ thực tế triển khai cho thấy chất lượng các đồ án quy hoạch chung xây dựng xã Nông thôn mới chưa cao, chủ yếu đáp ứng yêu cầu xây dựng trước mắt, chưa đáp ứng phát triển lâu dài, nhiều nơi còn mang tính hình thức. Thực tế này do điều kiện thời gian triển khai quá gấp, kinh phí triển khai thấp và lực lượng lập đồ án quy hoạch thiếu cả về số lượng và chất lượng. Một thực tế nữa cho thấy nhiều mặt để đáp ứng yêu cầu sản xuất hàng hóa lớn, gắn với đô thị hóa, công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông gnhiệp và nông thôn không thể chỉ giải quyết ở địa bàn xã mà cần giải quyết một cách tổng thể, đồng bộ cả trên địa bàn cấp huyện và cấp xã. Đây là vấn đề cần xem xét trong định hướng quy hoạch bố trí, phát triển dân cư nông thôn cho giai đoạn sau năm 2020.

Trong định hướng quy hoạch phát triển dân cư nông thôn cho giai đoạn sau năm 2020 một khía cạnh cần giải quyết là xây dựng Nông thôn mới gắn với đô thị hóa. Về tổng quan, tiến trình đô thị hóa ở nước ta diễn ra dưới 3 góc độ: Đô thị hóa diễn ra tại các thành phố lớn, tại các đô thị lớn, tại các đô thị trung bình và nhỏ tại các điểm dân cư nông thôn. Sự phát triển đô thị hóa với 3 góc độ trên sẽ tạo ra môi trường phát triển bền vững giữa đô thị và nông thôn, giảm được sự cách biệt giữa thành thị và nông thôn.

Tào Khánh Hưng

Theo

Cùng chuyên mục
Xem thêm
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load