(Xây dựng) - Cuối tháng 5/2014, Hải quan Quảng Trị đưa hệ thống VNACCS/VCIS vào hoạt động chính thức. Trước đó, các doanh nghiệp đã được tập luyện “khai kép” với hệ thống mới. Họ đều chung nhận định về tính hiện đại, thuận tiện của hệ thống VNACCS/VCIS mang lại hiệu quả cao trong kinh doanh đối với đơn vị.
Hải quan đang thực hiện nghiệp vụ với hệ thống VNACCS/VCIS.
Trong thời gian chạy thử nghiệm, doanh nghiệp đã thấy được lợi ích từ hệ thống này mang lại. Ông Lê Nguyễn Hoàng, Giám đốc Công ty TNHH xuất khẩu tinh dầu thông, trụ sở đóng tại Hà Nội cho biết:"Chỉ cần một chiếc máy tính xách tay có cài sẵn phần mềm khai báo VNACCS, tôi có thể thực hiện các bước khai báo trên phần mềm mới. Chiếc máy tính của tôi đang sử dụng hiện đang kết nối trực tiếp với một máy tính ở văn phòng công ty bằng phần mềm teamview. Do công ty chỉ có một chữ ký số, nên sau khi khai báo xong các tiêu chí trên tờ khai hải quan thì đồng nghĩa với việc những thông tin đó cũng được kết nối với chiếc máy tính có chữ ký số ở công ty và thực hiện truyền tờ khai trên hệ thống”.
Một doanh nghiệp khác cho biết thêm: “ Việc khai báo các tiêu chí trên VNACCS không hề khó, bởi mỗi mục khai báo, khi nhấp chuột vào khai đều đã có phần hướng dẫn đi kèm. Chỉ cần hiểu rõ lĩnh vực hoạt động, hàng hoá xuất nhập khẩu của công ty và đối chiếu với các bảng mã hướng dẫn là có thể yên tâm khai báo các tiêu chí. So với hải quan điện tử, hệ thống VNACCS/VCIS hiện đại hơn, truyền dữ liệu nhanh và phản hồi cho doanh nghiệp cũng sớm hơn”.
Tuy hệ thống có nhiều tiêu chí nhưng doanh nghiệp đã được cơ quan Hải quan tập huấn rất kĩ về hệ thống từ trước, được khai thử nhiều lần trên các tờ khai phát sinh thực tế tại chi cục. Chỉ tính tại Chi Cục Hải quan Khu thương mại Lao Bảo đã có 161/175 doanh nghiệp tham gia chạy thử nghiệm với hệ thống VNACCS/VCIS. Ông Trần Ngọc Dũng, Phó Chi cục trưởng Hải quan khu thương mại Lao Bảo thống kê, số lượng doanh nghiệp được phân luồng xanh (luồng ưu tiên) khi thông quan lớn gấp nhiều lần so với trước đây.
Đối với việc số lượng lớn doanh nghiệp dễ dàng đạt các tiêu chí để phân luồng ưu tiên, một số dư luận quan ngại về tính chính xác của hệ thống trước nhiều thủ đoạn tinh vi lợi dụng trục lợi từ chính sách ưu đãi của các đối tượng làm ăn phi pháp. Trong một cuộc làm việc, chúng tôi đặt câu hỏi với ông Lưu Việt Hưng, Trưởng Phòng nghiệp vụ Hải quan Quảng Trị về tình huống: hải quan điện tử quy định, doanh nghiệp nhận kết quả phân luồng xanh nghiễm nhiên được miễn kiểm tra hồ sơ giấy và thực tế hàng hoá.
Nhưng trong thực tế, vẫn có nhiều trường hợp doanh nghiệp lợi dụng ưu tiên này để tiến hành các hoạt động buôn lậu hoặc gian lận thương mại. Có nghĩa rằng, mức độ để "lọt" rủi ro ở luồng xanh vẫn có thể xảy ra. Là một hệ thống với tính ưu việt vượt trội so với hiện tại, VNACCS/VCIS phải làm gì ? ông Hưng cho biết hiện tại, mỗi chi cục đã có từ 1-3 công chức đảm nhiệm công tác thu thập xử lý thông tin và quản lý rủi ro. Tuy nhiên hạn chế về nguồn nhân lực (phải làm việc ở chế độ kiêm nhiệm) nên chưa phát huy được hiệu quả cao. Việc vận hành hệ thống VNACCS/VCIS đồng nghĩa với hình thành các mô hình mới, trong đó có đội quản lý rủi ro tại cấp chi cục hải quan.
Khi áp dụng hệ thống VNACCS/VCIS, dự kiến các công chức hải quan chỉ còn xử lý khoảng 40% số tờ khai so với hiện tại (luồng vàng, đỏ). Đối với 60% số tờ khai phân luồng xanh, công chức hải quan không được can thiệp theo quy định. Vì thế, nhằm đảm bảo không để "lọt" rủi ro trong thông quan, VNACCS/VCIS với đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp cao sẽ tập trung việc phân tích, đánh giá rủi ro bằng các thông tin về doanh nghiệp như: tiểu sử kinh doanh, mặt hàng kinh doanh, địa điểm bốc hàng, xuống hàng, đối tác quan hệ... Bên cạnh đó, dù luồng xanh ưu tiên nhưng vẫn tăng cường giám sát hàng hoá bằng mắt thường, nếu phát hiện nghi vấn sẽ yêu cầu kiểm tra đột xuất doanh nghiệp theo quy trình vàng hoặc đỏ. Việc "lọt" rủi ro thông quan khó xảy ra. Như vậy có thể khẳng định, việc để “lọt” rủi ro rất khó xảy ra. Doanh nghiệp yên tâm được “đối xử” công bằng, chính xác từ hệ thống này.
Tuy nhiên, thời gian đầu triển khai, khó tránh khỏi các vướng mắc phát sinh. Ông Bùi Thanh San, Phó Cục trưởng Hải quan Quảng Trị chia sẻ: “ Hải quan Quảng Trị sẽ luôn đồng hành và giải quyết thắc mắc của doanh nghiệp để cùng thực hiện thành công VNACCS/VCIS - Hệ thống thông quan điện tử hiện đại mang nhiều lợi ích đến cho cả cơ quan quản lý cũng như cộng đồng doanh nghiệp.
Hữu Tiến
Theo
