(Xây dựng) - Rời luỹ tre làng đi làm ăn rồi sinh sống luôn ở thị thành hơn chục năm nay, nhưng cứ mỗi lần về quê dù có bận trăm công nghìn việc, mẹ tôi vẫn dành thời gian làm bánh sắn cho tôi ăn - thằng cu ti của mẹ tôi ngày nào. Thứ bánh không riêng gì tôi mà nhiều người cũng thích ăn, nhất là những người lần đầu tiên ăn loại bánh này sẽ thích hoài...
 |
| Bánh sắn – Hương vị ngày Tết quê tôi. |
Bánh sắn người dân quê tôi còn quen gọi là “béng bột lộc” thứ bánh dân dã mang “hương đồng cỏ nội” rất ngon, dễ làm và không thể thiếu được trong ba ngày Tết ở Quảng Trị. Nguyên liệu làm bánh sắn được lấy từ sắn củ. Sắn củ sau khi được tách khỏi thân cây lột vỏ rồi ngâm vào nước lạnh, sau đó xay thật mịn bỏ vào từng bao giáp lọc lại, tách xác đến khi còn lại tinh bột và cô lại thành từng khối nhỏ, lúc đó nó trở thành thành phẩm của bánh sắn (bột sắn ra một số chợ ở miền Trung lúc nào cũng có).
Bánh sắn có thể làm hai loại: Một là loại bánh sắn trần (bánh bột lọc), hai là loại bánh sắn gói bằng lá chuối hoặc lá của cây sắn dây (bánh lọc gói). Bánh sắn làm thì không khó nhưng phải mất chút ít thì giờ.
Trước tiên, dùng tay bóp toàn bộ số bột thật mịn, rồi lấy khoảng 30% bột sắn, trong toàn số bột sắn mà ta cần làm, vo tròn to gấp đôi, gấp ba quả trứng vịt cho vào nồi luộc qua nước sôi, khi bề ngoài của viên bột vừa chín đưa ra khỏi nồi luộc cho vào cùng với 70% số bột sắn còn lại để nhồi. Bột được nhồi đến lúc nào thật nhuyễn, không còn gạn của bột. Sau đó vo lại từng viên nhỏ tròn có kích cỡ to hơn quả trứng cút một chút.
Từ những viên bột nhỏ này dùng tay banh mỏng, sau đó cho nhụy vào giữa rồi gấp đôi miếng bột lại, miết hai đầu đường múi của miếng bột cho dính chặt vào nhau, tránh để hở, có như thế khi luộc bánh nhụy mới khỏi rơi ra ngoài (bánh trần có hình thù như một nửa chiếc mũ tai bèo, còn bánh sắn gói có hình tròn hoặc hình chữ nhật hoặc hình khối chóp).
Nhụy của bánh sắn có thể làm bằng bột đậu xanh, tôm, thịt lợn trộn mộc nhĩ hay đậu lạc. Nhụy được ướp nhẹ gia vị và xào chín. Hoàn tất các bước trên tiếp tục đưa bánh vào nồi để luộc, lúc nào bánh nổi lên trong nồi nước sôi là bánh đã chín tới. Bánh sắn chín tới được đưa vào rá đựng có lỗ, dùng nước nguội tưới qua để chúng khỏi dính vào nhau. Còn bánh sắn gói, được gói khi bột đang còn sống và đưa vào nồi hấp cách thuỷ chừng 15-20 phút là bánh chín tới.
 |
| Bánh sắn trần. |
Để ăn được chiếc bánh bột lọc thật ngon miệng, cùng với khâu luộc bánh, đồng thời tiến hành làm nước gia vị hay còn gọi là nước tao bánh. Nước gia vị gồm: Nước sôi, nước mắm, ớt bột, dầu ăn hoặc mỡ lợn, mì chính được nấu chung vào một xoong. Xong xuôi các bước trên, cho nước tao trộn vào bánh.
Bánh được đặt vào dĩa, hoặc tô, thêm vào trên mặt đĩa bánh một ít rau màu như ngò, ném và năm bảy lát ớt tươi thái nhỏ. Lúc này vỏ từng cái bánh bột lọc trong veo nhìn thấy cả con tôm đỏ hồng cong như dấu hỏi, hay nhìn thấy nhụy xanh của đậu đỗ. Còn bánh sắn gói chỉ cần luộc chín là dùng luôn. Ăn bánh sắn có mùi thơm của lá, vị bột lọc bùi bùi, vị ngọt ngào của con tôm vùng nước lợ.
Tôi vẫn nhớ trước đây nơi dãy phố tôi ở có bà lão chiều chiều đi bán bán sắn, mỗi lần nghe tiếng rao: “Ơ! Bột lộc bọc tôm. Lính đồn, lính quận ăn một bận nhớ một đời!” là thế nào tôi cũng mua một ít.
Ăn mếng bánh sắn của bà cụ, trong tôi lại nao nao một nỗi nhớ quê nhà và nhớ da diết những cái Tết nghèo nàn thiếu thịt, thiếu hoa, không gói bánh chưng. Mẹ đã khéo chiều con khi đêm 30 luộc nồi bánh sắn, để con nhìn những bông hoa lửa nổ lốp đốp mà reo lên: “A Tết đã về!”.
Bây giờ kinh tế đã khá hơn nhiều nhưng trong mấy ngày Tết ở quê tôi nói riêng và nhiều vùng quê ở miền Trung dường như nhà nào cũng có bánh sắn, một loại bánh truyền thống để thờ cúng và mời khách hoặc để dùng. Nhà nào có con cháu ở xa hoặc có khách đường xa, nhất là khách ở thị thành thì thường làm bánh sắn nhiều hơn một chút. Và không chỉ dừng lại ở đó, mà ngày nay sắn củ sau khi được chế biến thành tinh bột còn trở thành loại hàng xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới.
Hữu Tiến
Theo
