(Xây dựng) - Quảng Ninh và nhiều địa phương trên toàn quốc đã và đang thay đổi công nghệ từ chôn lấp sang đốt rác thải. Công nghệ đốt rác vừa hợp vệ sinh lại tận dụng được nhiệt sản xuất điện, tro xỉ chế biến gạch không nung… nhưng việc ứng dụng gặp nhiều khó khăn. Quảng Ninh đã bộc lộ rõ những bất cập trong vấn đề này.
Quảng Ninh từng là “cái nôi” của nền công nghiệp nặng Việt Nam và đã sớm hình thành đô thị mỏ, vùng đất này ngày nay lại đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa. Tuy nhiên, đô thị phát triển cũng kéo theo hệ lụy về môi trường, rác thải tỷ lệ thuận với tăng dân số. Quảng Ninh đã chủ động ứng phó với rác thải đô thị.
 |
| Quảng Ninh quy hoạch 10 khu xử lý CTR cấp vùng, liên đô thị và cấp đô thị. |
Ngày 30/11/2016, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có Quyết định số 4012/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch quản lý chất thải rắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu xây dựng hệ thống quản lý chất thải rắn hiện đại. Theo đó, chất thải rắn được phân loại tại nguồn, thu gom, tái sử dụng, tái chế và xử lý triệt để bằng công nghệ phù hợp, hạn chế tối đa lượng chất thải phải chôn lấp nhằm tiết kiệm tài nguyên đất và hạn chế gây ô nhiễm môi trường.
Quy hoạch dự tính năm 2020, khối lượng chất thải rắn (CTR) sinh hoạt phát sinh khoảng 640.000 tấn/năm, năm 2030 tăng lên đạt khối lượng 862.000 tấn/năm. Việc lựa chọn vị trí các khu xử lý CTR cho các đô thị theo hướng liên đô thị với các cấp độ phục vụ gồm: Vùng tỉnh, vùng huyện, liên đô thị... sao cho phạm vi phục vụ có sự liên kết giữa các địa phương gọi chung là cấp huyện, không phân chia địa giới hành chính.
Quảng Ninh quy hoạch 8 khu xử lý CTR cấp vùng và liên đô thị, 2 khu xử lý CTR cấp đô thị. 4 khu xử lý CTR cấp liên đô thị tại các thành phố Hạ Long (Hoành Bồ cũ), Móng Cái, Uông Bí và huyện Tiên Yên. Đầu tư công nghệ đốt CTR tại Khu xử lý rác Vũ Oai - Hòa Bình (Hạ Long), Khu xử lý rác Khe Giang (Uông Bí). Chỉ có số ít các huyện xử lý cấp đô thị riêng lẻ, dùng công nghệ chôn lấp, ủ sinh học.
 |
| Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Đình Toàn kiểm tra thực tế công nghệ đốt rác tại nhà máy rác Khe Giang. |
Quy mô sử dụng đất, công nghệ xử lý CTR đô thị tại các khu xử lý CTR cấp vùng, liên đô thị, cấp đô thị gồm: Trung tâm xử lý CTR kết hợp với trồng cây nông nghiệp tại xã Vũ Oai - Hòa Bình ( Hạ Long), diện tích sử dụng đất 178,33ha, xử lý CTR đô thị cho Hạ Long, Cẩm Phả, Vân Đồn, Quảng Yên, Hoành Bồ cũ... Công nghệ đốt CTR thành phân vi sinh, công suất 900tấn/ngày; Khu xử lý CTR Khe Giang (Uông Bí) diện tích đất 32ha, xử lý rác khu vực phía Tây của tỉnh gồm Uông Bí, Quảng Yên... Công nghệ đốt 200tấn/ngày; Nhà máy xử lý rác thải tại thôn Trung Lương, xã Tràng Lương (Đông Triều), diện tích đất 15,24ha, xử lý CTR theo công nghệ đốt đồng bộ, hiện đại, công suất 100tấn/ngày, có tính đến nâng công suất lên 200tấn/ngày hoặc cao hơn; Khu xử lý CTR Đông Hải (Tiên Yên), diện tích sử dụng đất 38,3ha, xử lý CTR cho các huyện Tiên Yên, Đầm Hà, Bình Liêu, Ba Chẽ, công nghệ tái chế, tái sử dụng, sản xuất phân vi sinh; Khu xử lý CTR Quảng Nghĩa (Móng Cái), diện tích sử dụng đất 21,83ha, xử lý CTR cho Móng Cái và Hải Hà theo công nghệ tái chế; Khu xử lý CTR Trường Xuân, xã Đồng Tiến (Cô Tô), diện tích 4,42ha, công nghệ đốt.
Quảng Ninh có phương châm huy động các nguồn lực trong và ngoài ngân sách đầu tư vào quá trình thu gom, xử lý CTR đô thị, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý CTR đô thị tại các địa phương.
UBND tỉnh cũng đã giao cho các ngành, các địa phương tuyên truyền nâng cao ý thức và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân về bảo vệ môi trường, thực hiện phân loại CTR đầu nguồn thực hiện thí điểm tại thành phố Uông Bí, các xã đảo; trụ sở các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, trường học, cơ sở y tế.
 |
| Những chuyến xe vận chuyển rác trong đêm Giao thừa. |
Theo đó là lộ trình đóng của các bãi chôn lấp CTR khi đã đạt dung tích chôn lấp lớn nhất theo thiết kế kỹ thuật và khi chuyển đổi công nghệ chôn lấp sang đốt. Ngày 25/8/2016, UBND tỉnh có Công văn số 5195/UBND-MT chỉ đạo tháng 11/2016, đóng cửa các bãi chôn lấp rác: Hà Khẩu, Đèo Sen, Khu Trới I thuộc thành phố Hạ Long; bãi chôn lấp rác Khu 7 Quang Hanh, thành phố Cẩm Phả (để chuyển rác về Trung tâm xử lý CTR Vũ Oai - Hòa Bình chờ đốt). Năm 2017, đóng cửa bãi chôn lấp rác Vòong Xi, Khu 4, thị trấn Cô Cô, huyện Cô Tô (để chuyển rác về Khu xử lý CTR Trường Xuân, xã Đồng Tiến chờ đốt). Các bãi chôn lấp rác Vô Ngại (Bình Liêu), Cống To (Tiên Yên), Đồng Tâm (Đầm Hà), Khe Hố ( Ba Chẽ), Cầu Cao (Vân Đồn)... đóng cửa vào năm 2020. Kinh phí đầu tư cho việc đóng cửa các bãi chôn lấp CTR, hoàn nguyên môi trường là 1.803 tỷ đồng, giai đoạn đến năm 2020 là 988 tỷ đồng, giai đoạn 2021-2030 là 815 tỷ đồng.
 |
| Huyện đảo Cô Tô thường xuyên làm vệ sinh bãi biển. |
Quy hoạch quản lý chất thải rắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của tỉnh Quảng Ninh được các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp hưởng ứng, thu hút được các nguồn lực trong và ngoài ngân sách nhà nước đầu tư. Nhiều nhà đầu tư mở rộng quy mô xử lý CTR, trang bị dây chuyền công nghệ đốt rác đắt tiền, công nghệ hiện đại đẳng cấp Châu Âu, dự tính đốt rác còn tận dụng nhiệt sản xuất điện năng, sản xuất phân bón ruộng, tro xỉ chế biến gạch không nung...
Khi mới ở bắt tay vào việc, nhà đầu tư nào diễn thuyết về giải pháp đốt rác cũng hay, trôi chảy và không nghi ngại bởi họ còn xuống khoản tiền lớn đầu tư, mua các thiết bị tiên tiến, còn thuê các chuyên gia trong nước và quốc tế có chuyên môn về công nghệ đốt rác, đêm ngày cần mẫn xây lò bễ, lắp ráp máy móc, nhà xưởng... Doanh nghiệp thì tưởng ăn chắc, ngờ đâu vỡ mộng, bởi lò đốt rác xây xong không đốt được rác, rác làm phân bón cây thì cây đổ bệnh ra chết. Quy hoạch xử lý CTR cấp vùng, liên đô thị... bị lạm dụng, độc chiếm, doanh nghiệp từng “vật mình” bít lối khiến đô thị từng ùn lên rác lưu, rác phân hủy trong khu dân cư bốc mùi hôi thối.
Vấn đề xử lý rác thải đô thị ở Quảng Ninh như bài toán nhiều lời giải nhưng chưa ra đáp số đúng nhất, sáng tạo nhất.
Báo điện tử Xây dựng sẽ tiếp tục thông tin.
Vũ Phong Cầm
Theo
