Nhiều điểm mới trong xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật

(Xây dựng) - Một trong những nhiệm vụ được Bộ Xây dựng tập trung triển khai trong năm 2019 và các năm tiếp theo là thực hiện Đề án Hoàn thiện Hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật xây dựng (Đề án 198). Đến nay Ban chỉ đạo Đề án đã lập được danh mục, nội dung chính các quy chuẩn (QC) kỹ thuật xây dựng, đồng thời cũng định hướng để biên soạn mới hệ thống tiêu chuẩn quốc gia ngành Xây dựng đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của ngành và phù hợp thông lệ quốc tế.

PGS.TS Vũ Ngọc Anh

Tìm hiểu thêm về vấn đề này, phóng viên Báo Xây dựng đã có cuộc phỏng vấn PGS.TS Vũ Ngọc Anh - Vụ trưởng Vụ KHCN&MT (Bộ Xây dựng), Thường trực tổ giúp việc Đề án 198.

Trước tiên xin hỏi ông, vì sao cần sửa đổi hoàn thiện, bổ sung mới hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng?

- Cùng với sự phát triển của ngành Xây dựng trong hơn 60 năm qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật (QPPL), bao gồm cả hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng ngày càng được đổi mới, đóng vai trò quan trọng vào những thành tựu của ngành.

Đến nay, Việt Nam hình thành được một hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng tương đối đầy đủ, do Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành liên quan ban hành. Hệ thống TC, QC này là công cụ đắc lực để quản lý, hướng dẫn kỹ thuật xây dựng, quản lý an toàn trong thi công và sử dụng công trình xây dựng, góp phần nâng cao năng suất chất lượng của ngành, đảm bảo hiệu quả đầu tư xây dựng.

Bên cạnh những ưu điểm, hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng còn tồn tại một số bất cập như số lượng QC liên quan đến lĩnh vực xây dựng của Việt Nam so với các nước nhiều nhưng vẫn chưa phủ hết các đối tượng cần quản lý, chưa đáp ứng được yêu cầu của xã hội; thiếu quy hoạch tổng thể, thiếu liên kết giữa các bộ chuyên ngành nên đã gây khó khăn trong quá trình áp dụng vào các hoạt động sản xuất; có sự mâu thuẫn, trùng lặp do các Bộ, ngành cùng ban hành TC, QC để điều tiết cùng một đối tượng; một số TC, QC được xây dựng trên nền tảng khoa học, công nghệ lạc hậu, chuyển dịch cứng nhắc từ TC, QC nước ngoài gây lãng phí và cản trở trong việc áp dụng công nghệ mới, đôi khi không phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam.

Thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TW ngày 01/11/2016 Hội nghị lần thứ tư BCH Trung ương Đảng khóa XII và Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2017 của Chính phủ, Bộ Xây dựng đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương nghiên cứu, xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án hoàn thiện hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng. Ngày 09/02/2018, Thủ tướng Chính phủ chính thức phê duyệt Đề án hoàn thiện hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng, tại Quyết định số 198/2018/QĐ-TTg.

Đề án 198 có mục tiêu tổng quát là hoàn thiện hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng đồng bộ, đầy đủ đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và các hoạt động trong xây dựng; khuyến khích áp dụng các công nghệ tiên tiến, nâng cao năng suất lao động, chống thất thoát lãng phí, hướng tới các tiêu chí xanh, tiết kiệm tài nguyên, năng lượng, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, bảo vệ an ninh quốc gia.

Sau hơn 1 năm triển khai Đề án 198, đến nay Bộ Xây dựng và các bộ, ngành đã thực hiện những nhiệm vụ nào, thưa ông?

- Thời gian qua, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các bộ, ngành tập trung rà soát tổng thể hệ thống TC, QC kỹ thuật xây dựng. Kết quả cho thấy, các bộ, ngành quản lý công trình đã ban hành 29 QC kỹ thuật quốc gia liên quan đến lĩnh vực xây dựng, trong đó, Bộ Xây dựng ban hành 17 QC, Bộ GTVT 3 QC, Bộ NN&PTNT 4 QC, Bộ VHTT&DL 1 QC, Bộ Công Thương 3 QC, Bộ Y tế 1 QC.

Các bộ, ngành cũng đã ban hành khoảng 1.500 TC liên quan đến lĩnh vực xây dựng (kiến trúc, quy hoạch, vật liệu, phương pháp thử, thiết kế, khảo sát, thi công, nghiệm thu…), trong đó Bộ Xây dựng ban hành khoảng 1.000 TC.

Trên cơ sở rà soát, Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan thống nhất đề xuất danh mục bộ QC kỹ thuật xây dựng mới theo hướng tinh gọn và tích hợp, bổ sung các nội dung cần thiết và đủ để bao phủ toàn bộ các lĩnh vực mà các Bộ quản lý công trình cần điều tiết. Dự kiến bộ QC mới này sẽ được biên soạn từ nay cho đến năm 2023.

Tương tự, Bộ Xây dựng cùng các Bộ, ngành quản lý công trình cũng triển khai nghiên cứu, đề xuất định hướng mới để biên soạn hệ thống TC quốc gia (TCVN), đồng thời đã xác định danh mục các TC cốt lõi về xây dựng để biên soạn ngay trong năm 2020. Việc biên soạn hệ thống TCVN sẽ thực hiện từ nay đến năm 2025, dự kiến hoàn thành toàn hệ thống vào năm 2030.

Những quan điểm mới trong triển khai Đề án 198 là gì, thưa ông?

- Về mặt kỹ thuật, quan điểm xuyết suốt trong quá trình triển khai Đề án 198 là xây dựng các TC, QC tiên tiến (dựa trên hệ thống TC, QC của châu Âu, Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc), đồng bộ và mang tính hội nhập. Số lượng các TC, QC tinh gọn nhưng vẫn bảo đảm bao quát toàn bộ mọi lĩnh vực xây dựng.

Hệ thống TC, QC phải tạo điều kiện cho việc áp dụng các công nghệ xây dựng mới, tiên tiến, phù hợp với các yêu cầu chất lượng công trình xây dựng, góp phần tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả đầu tư, thúc đẩy phát triển. Đồng thời đảm bảo tiết kiệm tài nguyên đất đai, tiết kiệm thời gian trong thiết kế, thi công công trình; loại bỏ các thủ tục hành chính không liên quan đến kỹ thuật (các rào cản hành chính), giúp rút ngắn thời gian lập dự án…

Về mặt chỉ đạo, nét nổi bật nhất trong quá trình thực hiện Đề án 198 là sự thay đổi quan điểm, cách điều hành, chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Bộ Xây dựng đối với công tác xây dựng TC, QC. TC, QC là văn bản quy phạm kỹ thuật nhưng được lãnh đạo Bộ đưa vào chương trình theo dõi, chỉ đạo, giám sát quyết liệt như làm các văn bản QPPL.

Năm 2019, đồng chí Bộ trưởng Bộ Xây dựng - Trưởng Ban chỉ đạo Đề án đã chỉ đạo: Song song với việc thực hiện Đề án theo định hướng mới, Vụ KHCN&MT vẫn phải hoàn thiện, bổ sung, khắc phục ngay những bất cập trong các TC, QC hiện hành, không để ảnh hưởng đến các hoạt động xây dựng. Mỗi nhiệm vụ, đều được các đồng chí lãnh đạo Bộ kiểm tra, đôn đốc sát sao nên đã khắc phục được tình trạng chậm muộn trong công việc.

Kết quả năm 2019, Bộ Xây dựng đã ban hành được 4 quy chuẩn kỹ thuật và 64 tiêu chuẩn quốc gia (cả soát xét lại và biên soạn mới).

Thời gian tới, những nhiệm vụ nào sẽ được Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan tập trung thực hiện, thưa ông?

- Đến thời điểm này, Bộ Xây dựng đã hoàn thành giai đoạn 1 của Đề án 198. Trong năm 2020, Bộ Xây dựng tiếp tục triển khai Đề án 198 theo đúng các nội dung tại Quyết định 198/2018/QĐ-TTg. Các bộ, ngành sẽ soạn thảo và xây dựng mới các QC, TC theo hướng đã đề cập ở trên.

Riêng Bộ Xây dựng, trong năm 2020 dự kiến sẽ soát xét và xây dựng mới khoảng 71 TCVN; soát xét, bổ sung, chỉnh sửa các quy chuẩn như: QCVN 02 về số liệu điều kiện tự nhiên dùng trong xây dựng (thay thế QCVN 02:2009/BXD); QCVN 18 về An toàn trong xây dựng (thay thế QCVN 18:2014/BXD); QCVN 12 về Hệ thống điện của nhà ở và nhà công cộng (thay thế QCVN 12:2014/BXD) và một số quy chuẩn khác.

Trân trọng cảm ơn ông!