Thứ sáu 29/03/2024 13:56 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866

“Nhất cận thị, nhị cận giang...”

06:19 | 09/10/2020

(Xây dựng) - Mặc đất trời biến chuyển theo vòng quay tạo hóa, xóm làng dần dà đổi thay với nhịp sống đô thị hiện đại, sông vẫn nằm yên bình ở đó, tắm táp thời gian níu giữ lòng người…

nhat can thi nhi can giang

Nhà tôi cuối tận cùng sông Đáy, từ ngã ba núi Dục Thúy xuôi dòng đổ ra biển lớn Kim Sơn, dễ phải đến ba chục cây số. Nói dài không dài, bảo ngắn không ngắn. Tính ra cũng vừa đủ gánh gồng phù sa bồi đắp cho cái miệt Yên Khánh tươi xanh ngày càng trù phú. Và bao đời, sông oằn mình, uốn lượn. Mặc đất trời biến chuyển theo vòng quay tạo hóa, xóm làng dần dà đổi thay với nhịp sống đô thị hiện đại, sông vẫn nằm yên bình ở đó, tắm táp thời gian níu giữ lòng người…

Ngót nghét đã hơn hai trăm năm. Cụ tổ vượt dòng nước xiết trốn bè lũ địa chủ sang bên này lập nghiệp. Người cưới vợ khai chi tán diệp, rồi gây dựng họ tộc tại mảnh đất Khánh Cư xinh đẹp. Hồi ấy, sông chưa gắn liền với cái tên mỹ miều vốn được ghi vào sử sách như bây giờ. Ông cha dân gian quen gọi nó bằng tục danh sông Cái chứ không phải Đáy bàng bạc chất thơ, tuy chẳng lớn lắm nhưng xem xét bốn phía xung quanh thì tạm coi đứng đầu.

Người kéo về định cư thưa thớt. Lác đác xa xa mấy căn nhà tường đất, mái tranh liêu xiêu lụp xụp. Thỉnh thoảng bốc lên những vạt khói lam chiều vấn vương mờ ảo. Rừng cây um tùm, phủ xanh gò bãi. Mỗi vụ mùa ngập nước trắng phăng, lũ cò lại rủ nhau cùng tụ tập nhởn nhơ kiếm mồi. Nhiều chỗ hoang vắng vốn chỉ là đầm lầy ngập nước ngút ngát bèo trang. Nơi cụ hay cắp xề cắt khoai nuôi lợn. Khắp chốn hãy còn thân thuộc với nền sản xuất nông nghiệp lạc hậu, con trâu đi trước cái cày theo sau. Trông quá đỗi nghèo nàn, xơ xác.

Triều Nguyễn nắm quyền phân chia tỉnh, phủ, huyện cho tới cấp xã. Quan ở trên xuống ngồi thuyền ngao du xuôi dòng chảy, chắc chắn sẽ thị sát hết tuyến huyện. Sông chủ yếu đảm bảo tưới tiêu, phục vụ trồng trọt. Thương nghiệp bị bỏ quên hàng thế kỷ dài, cứ ngủ vùi im lặng. Bến đò nhỏ hẹp, đơn sơ mọc lên tự phát, chuyên chở những tay buôn đi chợ hai miền ven bờ.

Nào có đông đúc, nhộn nhịp giống thời mở cửa. Kinh tế thị trường quét ngang mạnh mẽ, tạo ra cuộc cách mạng công nghiệp hóa - hiện đại hóa giúp làng quê thay da đổi thịt. Nhà nước đầu tư xây cụm cảng Ninh Phúc, nghe tuyên truyền đâu đó đứng đầu cả nước. Những công trường ngổn ngang dang dở. Nhà máy nối đuôi thi nhau hạ lạc, đò chuyển thành phà thêm phần rộng rãi. Người dân quê thôi không trồng cấy, rũ bùn lầy khoác tấm áo công nhân…

Nhớ vài năm đầu thập niên 2000, những xã giáp ranh thành phố rầm rộ bán đất cho các dự án lớn. Họ xây nhà, tậu xe, mở hàng kinh doanh rộn ràng tấp nập khiến xóm tôi thèm thuồng, khát vọng. Lâu lâu lại thấy xúm xít âm thầm bàn tán chút ít. Dạo đấy, tôi vẫn thường được mẹ đèo bồng đeo đuổi chiếc thuyền của bố để đón cá mang bán. Rong ruổi đến nỗi quen mặt, nhớ tên những con ngòi đục trong như ngòi Ba Mươi, ngòi Hồ Chủ Tịch hoặc vùng chiêm trũng mênh mông là cánh đồng Hào Phú đợt đổ ải…

Có rộng dài thênh thang. Có dập dềnh sóng cuộn. Ấy vậy mà, đứng trước sông vẫn thấy mình thật bé nhỏ. Lọt thỏm giữa thiên nhiên hùng vỹ, nhìn bố thoăn thoắt gỡ những mẻ cá đồng béo mập, mẹ lật đá bắt lũ cáy ham chơi. Tôi mới hiểu rõ lợi ích mà mạch nguồn bất tận ngày đêm ban tặng. Chả trách bà nội bảo “Nhà gần sông không lo chết đói. Tùy tiện cầm nơm, thả vó cũng dư dả bữa trưa”.

Rồi chiều lênh loang, nắng nhuộm vàng hoa cải. Mặt sông lấp lánh ánh bạc phản chiếu bóng hình chúng tôi trượt dài, gãy khúc. Dọc một quãng xuống dưới đò Thông, dăm chục con bò kết đàn chăn dắt. Đám trẻ rảnh rỗi khi chẳng phải trông coi lại nhảy ùm, ngã vào dòng nước mát lạnh, ngụp lặn mò cua cá đem lên bờ đốt lò đất nướng than, thơm sực nức lỗ mũi. Chờ nàng gió Đông Nam vù vù ngọn tre, vội đem những cánh diều căng dây ra thả, in dấu sẫm màu trên nền trời tím nhạt.

Sông của ấu thơ bao dung tựa lòng mẹ, thiết tha ôm trọn kiếp người lênh đênh. Từ anh thuyền chài sống nghề kéo lưới, chị chạy chợ ngày hai buổi đò đưa đến những vụ mùa bội thu cần tưới tắm. Ngỡ muôn đời đục trong đỏ nặng nghĩa tình. Ai ngờ, nhà máy nọ tham lam lén xả thải, tàu ngang qua thở luồng hơi đen xì quyện quánh rác rưởi tứ phương đầu độc bầu sữa mẹ.

Nhưng, biết làm sao. Được cái nọ mất cái kia. Bởi gần đây nhờ cảng, nhờ sông, nông sản trồng ra không sầu lo ế ẩm. Đầu mối giao thương nối liền liên tỉnh, cần gì cũng có, bán gì cũng nhanh. Tết nhất đầu Xuân vui vẻ trẩy hội chợ Viềng, Bái Đính chẳng còn cảnh chen chúc đợi đò, gọi xe. Hàng hóa thì đa dạng. Anh chị dắt díu xin làm trong các xưởng may tư nhân và công ty giày da, thêm cái nhà máy kính, điện tử to đùng hoạt động tăng ca, ầm ì liên tục.

Người với người thoát bần cùng đói khổ. Riêng sông đớn đau song mấy ai nào biết. Kể cả tôi - một kẻ tha hương gửi đời neo xứ lạ, nếu đọc báo buồn mong về ngày cũ thì chỉ giật mình thấp thỏm gọi “Sông ơi là sông”. Thế thôi rồi hết...

Lê Ngọc

Theo

Cùng chuyên mục
  • Mộc Châu (Sơn La): Độc đáo Lễ hội Cầu mưa năm 2024

    (Xây dựng) – Cầu mưa là một trong những lễ hội quan trọng nhất trong năm được người Thái trắng, xã Mường Sang tổ chức vào ngày 15/2 (âm lịch) hàng năm với ý nghĩa cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu đồng thời, giáo dục thế hệ con cháu biết bảo vệ và tôn trọng môi trường sống.

  • “Tây Ninh – Khúc hát tự hào” sẽ được tổ chức vào ngày 30/3/2024

    (Xây dựng) - Hướng đến kỷ niệm 49 năm Ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, tỉnh Tây Ninh sẽ tổ chức chương trình nghệ thuật quy mô với màn trình diễn 3D mapping và pháo hoa tầm cao kéo dài 15 phút tại Quảng trường Ga đi cáp treo núi Bà Đen. Hãy tới Tây Ninh cuối tuần này để dâng đăng, ngắm pháo hoa, xem trình diễn nghệ thuật với công nghệ 3D mapping.

  • Bắc Ninh có 2 đô thị di sản

    (Xây dựng) – Theo PGS.TS Lưu Đức Hải - Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng, tỉnh Bắc Ninh có 2 đô thị di sản nằm chuỗi đô thị di sản vùng Thủ đô gồm: Luy Lâu (thị xã Thuận Thành) và Vũ Ninh (thị xã Quế Võ) cần được bảo tồn và phát huy giá trị.

  • Sửa chữa một số hạng mục Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ

    (Xây dựng) – UBND tỉnh Điện Biên vừa ký ban hành Quyết định số 464/QĐ-UBND về việc phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng công trình: Sửa chữa một số hạng mục Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, với tổng mức đầu tư xây dựng hơn 5 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự án từ năm 2024 - 2025.

  • Chùa Đậu – Đệ nhất danh lam và bí ẩn nhục thân bất hoại của hai vị thiền sư

    Chùa Đậu (Thường Tín, Hà Nội) được công nhận hai kỷ lục quốc gia: Là nơi có tượng nhục thân đầu tiên ở Việt Nam và sở hữu cuốn sách ghi lịch sử chùa bằng đồng có nhiều trang và cổ xưa nhất Việt Nam.

  • Mường La (Sơn La): Đặc sắc Lễ hội Nàng Han

    (Xây dựng) - Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền về tín ngưỡng tâm linh, thể hiện lòng biết ơn tới vị tướng anh hùng Nàng Han có công đánh đuổi giặc, giúp bản làng có cuộc sống bình yên. Xã Mường Trai (Sơn La) vừa long trọng tổ chức Lễ hội Nàng Han năm 2024, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương.

Xem thêm
  • Thanh Hóa: Điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án bảo tồn, tôn tạo Khu di tích lăng miếu Triệu Tường tại xã Hà Long

    (Xây dựng) – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng vừa ký và ban hành Quyết định số 1108/QĐ-UBND, về việc phê duyệt điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường, xã Hà Long, huyện Hà Trung (giai đoạn 2).

    20:58 | 25/03/2024
  • Khai hội chùa Bổ Đà - Ngôi cổ tự có kiến trúc độc đáo nhất xứ Kinh Bắc

    (Xây dựng) – Ngày 24/3, UBND thị xã Việt Yên (Bắc Giang) tổ chức khai mạc Lễ hội truyền thống chùa Bổ Đà và Liên hoan Dân ca quan họ năm 2024. Chùa Bổ Đà được coi là ngôi cổ tự có kiến trúc độc đáo nhất xứ Kinh Bắc, được Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định công nhận là Di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia đặc biệt năm 2016.

    08:23 | 25/03/2024
  • Tinh hoa ẩm thực Bình Định

    (Xây dựng) - 54 gian hàng với những tinh hoa ẩm thực tiêu biểu, đặc sắc của Bình Định đã được giới thiệu đến công chúng tại khu vực Thi Nai Bay, thành phố Quy Nhơn. Lễ hội đem đến những trải nghiệm mới lạ và thú vị đối với người dân, những tín đồ ẩm thực trong nước và khách quốc tế.

    14:37 | 24/03/2024
  • Tam Đảo (Vĩnh Phúc): Chuẩn bị tốt cơ sở vật chất phục vụ Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024

    (Xây dựng) – Lễ hội Tây Thiên Xuân Giáp Thìn 2024 được tổ chức từ ngày 24–27/3 (tức ngày 15-17/2 âm lịch). Đến thời điểm này, huyện Tam Đảo và các đơn vị liên quan đã chuẩn bị chu đáo cơ sở vật chất, công tác tổ chức khai mac lễ hội cơ bản hoàn thành, đảm bảo lễ hội diễn ra đúng nghi lễ, an toàn, mang đậm nét văn hóa trên hành trình đến với Phật, về với Mẫu.

    22:51 | 23/03/2024
  • Chương trình Jazz quốc tế lần thứ I - Nha Trang 2024 sẽ diễn ra vào cuối tháng 4

    (Xây dựng) - Chương trình Jazz quốc tế lần thứ I - Nha Trang 2024 sẽ tạo ra các sự kiện, điểm nhấn nhằm quảng bá, giới thiệu tới bạn bè quốc tế về vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa, con người Việt Nam, hướng tới trở thành hoạt động thường niên góp phần thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế đến với các tỉnh thành trong cả nước.

    08:57 | 23/03/2024
  • Hơn 30 gian hàng tại Hội thi Ẩm thực “Nha Trang xưa và nay”

    (Xây dựng) - Ngày 22/3, tại công viên Yến Phi, đường Trần Phú, UBND thành phố Nha Trang tổ chức Hội thi Ẩm thực “Nha Trang xưa và nay”. Đây là 1 trong chuỗi các hoạt động chào mừng kỷ niệm 100 năm xây dựng và phát triển thành phố Nha Trang (1924-2024), 15 năm Nha Trang được công nhận là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Khánh Hòa (22/4/2009-22/4/2024).

    22:55 | 22/03/2024
  • Xây dựng và lan tỏa giá trị tranh dân gian Đông Hồ

    (Xây dựng) - Tranh dân gian Đông Hồ là một di sản văn hóa quý giá được nhân dân làng Đông Hồ (nay là khu phố Đông Khê, phường Song Hồ) sáng tạo, trao truyền qua nhiều thế hệ; từng bức tranh đã thể hiện sinh động về xã hội nông nghiệp Việt cổ xưa cùng phong tục, tập quán, thẩm mỹ của vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

    14:06 | 22/03/2024
  • Lưu giữ giá trị kiến trúc độc đáo của người Nùng ở Bắc Giang

    (Xây dựng) - Là một bản làng nhỏ, nằm nép mình bên những sườn đồi quanh năm xanh mát, bản cổ Bắc Hoa, xã Tân Sơn (Lục Ngạn, Bắc Giang) được biết đến với những ngôi nhà trình tường được làm bằng đất - một nét kiến trúc độc đáo của người dân tộc Nùng.

    20:52 | 21/03/2024
  • Ninh Bình: Độc đáo kiến trúc cầu ngói Phát Diệm hơn trăm năm tuổi

    (Xây dựng) – Cầu ngói Phát Diệm, thị trấn Phát Diệm (Kim Sơn, Ninh Bình) bắc qua sông Ân có tuổi đời trên trăm năm có lối kiến trúc độc đáo, là Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh và cũng là nơi gắn liền với hình ảnh đất và con người vùng biển Kim Sơn.

    19:43 | 21/03/2024
  • Trà Vinh: Vận động xây dựng Khu lưu niệm “Vua vọng cổ” Viễn Châu

    (Xây dựng) - Sáng 21/3, Ban Vận động gây quỹ xây dựng Khu lưu niệm cố Soạn giả - NSND Viễn Châu (Ban Vận động) tổ chức cuộc họp. Theo Ban vận động, khu lưu niệm dự kiến xây dựng với diện tích 11.300m2 đất tại ấp Cây Da, xã Đôn Xuân, huyện Duyên Hải.

    16:12 | 21/03/2024
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load