Thứ sáu 29/03/2024 15:36 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866

Nhà máy nước “bách niên” đóng cửa nhưng còn nhiều giá trị

10:39 | 23/04/2020

(Xây dựng) - Nhiều người ở ngành Cấp nước thành phố Hải Phòng còn chưa biết đơn vị mình có một nhà máy nước trên trăm năm tuổi nay đã đóng cửa, nhưng cơ sở vật chất vẫn còn, đặc biệt là giá trị về quy hoạch xây dựng, vật liệu xây dựng, công nghệ xử lý nước.

nha may nuoc bach nien dong cua nhung con nhieu gia tri
Các khoang bể lọc chậm, có mái che kín, xử lý nước bằng phương pháp sinh học, không dùng hóa chất.

Đó là Nhà máy nước Lán Tháp, ở khu Lán Tháp, phường Vàng Danh, Uông Bí (Quảng Ninh), do tư bản Pháp xây dựng vào khoảng năm 1900, đến 1905 thì đưa vào sử dụng. Đập ngăn nước xây dựng ở thượng nguồn cách nhà máy 1,2km, cuối nguồn là sông Uông. Lưu vực sinh thủy gồm hai con suối rừng lớn, một là suối Đồng Chanh, thuộc xã Thượng Yên Công, hai là suối Miếu Thán, thuộc phường Vàng Danh, cùng trong thung lũng rừng dưới chân dẫy núi Yên Tử.

nha may nuoc bach nien dong cua nhung con nhieu gia tri
Hệ thống ống gang, sắt thép xây dựng Nhà máy nước Lán Tháp 120 năm nay vẫn sáng ánh kim.

Nhà máy nước Lán Tháp có những giá trị về quy hoạch xây dựng, vật liệu kiến trúc và công nghệ xử lý nước sạch. Cụ thể, đập nước xây dựng bằng bê tông cốt thép dự ứng lực, trên độ cao khoản 50m so với mực nước biển, nước thuận dòng đổ về nhà máy. Nước được chứa trong hệ thống các khoang bể lọc có mái che, lọc chậm, lưu chuyển 5.000m3/ngày đêm. Công nghệ xử lý sinh học hiếu khí, không dùng hóa chất.

nha may nuoc bach nien dong cua nhung con nhieu gia tri
Bát đấu nối đường ống phi 600 còn rõ chữ xuất xứ vật tư hàng hóa, năm sản xuất.

Nhà máy công suất xử lý 3.000m3 nước/ngày đêm, nước tự chảy theo 2 đường ống phi 600 và 400, với chiều dài trên 15km đến Hải Phòng. Ngày ấy, các tháp nước “chọc trời” ở Hải Phòng không cần máy bơm tăng áp, nước tự chảy từ Lán Tháp về áp lực đủ mạnh đẩy lên cao, tháp nước đêm ngày đầy ắp. Nguồn nước suối rừng thì trong veo, không nhiễm chua, nhiễm mặn, không dùng hóa chất nên không bị kết dư hóa chất.

nha may nuoc bach nien dong cua nhung con nhieu gia tri
Ngày ấy nước tự chảy từ Lán Tháp về Hải Phòng đủ áp lực đẩy lên các tháp nước trên cao.

Năm 1997, thành phố Hải Phòng trả Nhà máy nước Lán Tháp cho tỉnh Quảng Ninh. Quảng Ninh giao cho Công ty Thi công và Cấp nước của địa phương quản lý và khai thác phục vụ nước sạch cho thành phố Uông Bí (Nhà máy nước Lán Tháp có vào năm 1905, khi ấy Uông Bí chỉ là một làng quê nhỏ, gọi là làng Thượng Mộ Công, nên chỉ cấp nước sạch cho đô thị Hải Phòng). Năm 2000, đơn vị này xây dựng thêm một bể lắng dạng bể đứng, cải tạo bể lọc, thay cát lọc và xây dựng hệ thống định lượng phèn, hệ thống châm Clo, nâng công suất nhà máy lên 5.000m3 nước/ngày đêm. Nhà máy nước Lán Tháp cao hơn mặt bằng đô thị Uông Bí là 23m, nên nước sạch có thể tự chảy đến các hộ tiêu dùng.

nha may nuoc bach nien dong cua nhung con nhieu gia tri

Thân đập xây bằng bê tông cốt thép dự ứng lực, trên độ cao 50m so với mực nước biển, nước tự chảy không phải dùng điện chạy máy bơm.

nha may nuoc bach nien dong cua nhung con nhieu gia tri

Đầu nguồn là 2 con suối lớn Đồng Chanh và Miếu Thán cùng trong thung lũng dưới chân núi Yên Tử.

Năm 2016, Quảng Ninh đóng cửa Nhà máy nước Lán Tháp, vì nhà máy này đầu nguồn nhiều mỏ than, diện tích rừng đầu nguồn bị thu hẹp, dòng chảy sa bồi, sau mỗi mùa mưa nạo vét lòng hồ tốn kém; địa phương xây dựng nhà máy nước Đồng Mây thay thế công suất lớn hơn (30.000 m3/ngàyđêm) lấy nguồn từ hồ Yên Lập.

nha may nuoc bach nien dong cua nhung con nhieu gia tri
Ông Phạm Văn Thỏa - cựu công nhân Nhà máy nước Lán Tháp, nhớ lại ký ức bố mình cụ Phạm Văn Mão là lớp người trước cha truyền con nối vận hành nhà máy nước có lịch sử 100 năm này.

Nhà máy nước Lán Tháp trên một trăm năm tuổi đóng cửa, bỏ không sử dụng. Các hạng mục xây dựng bê tông vôi vữa còn chắc chắc, đường ống sắt thép còn sáng màu ánh kim. Những người gạo cội trong ngành Nước ở Hải Phòng và Quảng Ninh bảo, một nhà máy nước “bách niên” đóng cửa, nhưng vẫn còn giá trị hàn lâm trong quy hoạch xây dựng, vật liệu xây dựng và công nghệ xử lý nước, ngoài ra nó còn là kết tinh giá trị văn hóa.

Vũ Phong Cầm

Theo

Cùng chuyên mục
Xem thêm
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load