Với kế hoạch đóng cửa tất cả nhà máy điện hạt nhân của mình sau thảm họa Fukushima ở Nhật, Đức đối mặt bài toán nan giải tìm kiếm nơi chôn chất thải phóng xạ trong 1 triệu năm.
Đức đối mặt một vấn đề nan giải khi đóng cửa tất cả nhà máy điện hạt nhân của họ trong những năm tới. Đó là tìm nơi chôn an toàn hơn 28.000 m3 - thể tích tương đương sáu tháp đồng hồ Big Ben - chất thải phóng xạ trong hàng triệu năm, theo giáo sư Miranda Schreurs, thành viên của nhóm tìm kiếm địa điểm lưu trữ.
Theo CNN, các chuyên gia đang săn lùng địa điểm để chôn gần 2.000 thùng chất thải phóng xạ cao. Khu vực này phải nằm ngoài đá cứng, không có nước ngầm hoặc động đất có thể gây rò rỉ.
Những thách thức công nghệ - vận chuyển chất thải gây chết người, tìm ra vật liệu để bao bọc nó và thậm chí thông tin về sự tồn tại của nó cho con người trong tương lai - là rất lớn.
Nhưng thách thức cấp bách nhất hiện nay có thể chỉ đơn giản là tìm ra một cộng đồng sẵn sàng tiếp nhận bãi rác hạt nhân ở sân sau của họ.
Chất thải chết người
Đức quyết định loại bỏ tất cả nhà máy điện hạt nhân của mình sau thảm họa Fukushima ở Nhật Bản vào năm 2011.
Bảy nhà máy điện vẫn còn hoạt động dự kiến đóng cửa vào năm 2022.
 |
| Năng lượng đốt than chỉ chiếm 35% điện được sản xuất ở Đức. Ảnh: Bloomberg. |
Việc đóng cửa chúng tạo ra thách thức mới: tìm ra nghĩa địa hạt nhân vĩnh viễn trước hạn chót năm 2031 của chính phủ.
Bộ Kinh tế và Năng lượng Đức cho biết họ đặt mục tiêu tìm kho lưu trữ là phải "mang lại sự an toàn và bảo mật tốt nhất có thể trong khoảng thời gian một triệu năm".
Hiện tại, chất thải phóng xạ cao được lưu trữ trong các cơ sở tạm thời, thường là gần nhà máy điện nơi sản xuất nó.
Nhưng các cơ sở này "chỉ được thiết kế để chứa chất thải trong một vài thập kỷ", Schreurs, chuyên gia chính sách môi trường và khí hậu tại Đại học Kỹ thuật Munich, thành viên ủy ban quốc gia hỗ trợ tìm kiếm địa điểm xử lý chất thải phóng xạ cao.
Như cái tên của nó, chất thải phóng xạ cao là loại gây tử vong cao nhất. Nó bao gồm các thanh nhiên liệu đã qua sử dụng từ các nhà máy điện hạt nhân. Schreurs nói: "Nếu bạn mở một hộp đựng những thanh nhiên liệu trong đó, bạn sẽ gần như chết ngay lập tức".
Những chiếc que này "cực kỳ nóng, rất khó để vận chuyển chúng một cách an toàn", Schreurs nói. Vì vậy, hiện tại chúng đang được lưu trữ trong các thùng chứa nơi chúng được hạ nhiệt trước tiên trong nhiều thập kỷ, bà cho biết.
Có hàng chục địa điểm lưu trữ tạm thời rải rác trên khắp nước Đức. Việc tìm kiếm ngôi nhà vĩnh viễn ở dưới lòng đất ít nhất 1 km đang diễn ra.
Vị trí này cần phải có địa chất "rất rất ổn định", Schreurs nói. "Nó không thể có động đất, nó không có bất kỳ dấu hiệu nào của dòng nước, nó không thể là đá xốp".
Phần Lan, nơi có bốn nhà máy điện hạt nhân và có kế hoạch xây dựng thêm trong tương lai, là quốc gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực này. Công việc đang được tiến hành tốt trên kho lưu trữ cuối cùng của riêng họ đối với chất thải ở mức độ cao - chôn sâu trong nền đá granit.
Vấn đề của Đức là "nó không có nhiều đá granit", Schreurs nói. Thay vào đó, nước này phải làm việc trên nền đất mà mình có - chôn chất thải vào những thứ như đá muối, đá sét và đá granit kết tinh.
Sứ mệnh trăm năm
Năm tới, nhóm nghiên cứu hy vọng sẽ xác định được các địa điểm lưu trữ tiềm năng ở Đức (không có kế hoạch xuất khẩu chất thải). Đó là nhiệm vụ vượt ngoài đời người - cơ sở lưu trữ cuối cùng sẽ được niêm phong vào khoảng giữa năm 2130 và 2170.
Trong khi đó, các chuyên gia truyền thông đang nghiên cứu làm thế nào để nói với các thế hệ tương lai hàng nghìn năm sau - khi ngôn ngữ sẽ hoàn toàn khác - để họ không động tới các địa điểm trên.
Schreurs ví nó như những nhà thám hiểm trong quá khứ đi vào kim tự tháp Ai Cập - "chúng ta cần tìm cách nói với họ 'sự tò mò không tốt ở đây'".
 |
| Người biểu tình chặn đường ray bên ngoài Gorleben vào năm 2010, ngăn chặn việc xây dựng một nơi xả thải hạt nhân ở đây. Ảnh: Getty. |
Cho đến nay, không ai muốn một bãi rác hạt nhân ngay trước cửa nhà họ.
Schreurs thừa nhận sự ngờ vực của công chúng là một thách thức, do lịch sử các địa điểm lưu trữ thảm họa gần đây của Đức.
Các mỏ muối trước đây tại Asse và Morsleben, miền Đông nước Đức, được sử dụng cho chất thải hạt nhân cấp thấp và trung bình trong thập niên 1960 và 1970, giờ phải đóng cửa trong các chiến dịch trị giá hàng nghìn tỷ USD do không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn ngày nay.
Những lo ngại xung quanh chất thải cấp cao thậm chí còn lớn hơn.
Trong hơn 40 năm, cư dân ở làng Gorleben, Lower Sachsen, đã đấu tranh tới cùng để giữ kho chứa chất thải cấp độ cao vĩnh viễn khỏi đất của họ.
Địa điểm này lần đầu tiên được đề xuất vào năm 1977, bị các nhà phê bình gọi là một lựa chọn chính trị. Gorleben nằm ở khu vực dân cư thưa thớt ở Tây Đức, gần biên giới Đông Đức và với tỷ lệ thất nghiệp cao, các chính trị gia cho rằng nó sẽ được hưởng lợi từ một cơ sở hạt nhân.
Trong nhiều thập kỷ, đã có vô số cuộc biểu tình phản đối đề xuất này. Người biểu tình đã chặn đường ray xe lửa để ngăn chặn những gì họ mô tả là "Chernobyl trên bánh xe" - thùng chứa chất thải phóng xạ hướng đến cơ sở lưu trữ tạm thời của Gorleben.
Một mỏ thăm dò cuối cùng đã được xây dựng ở Gorleben nhưng nó không bao giờ được sử dụng cho chất thải hạt nhân. Trước sự phản đối của công chúng, chính phủ trong những năm gần đây đã quyết định bắt đầu cuộc tìm kiếm quốc gia cho bãi rác.
Với hơn 400 nhà máy điện hạt nhân trên khắp thế giới, nhiều nơi sắp hết tuổi thọ hoạt động, vấn đề lưu trữ chất thải sẽ chỉ trở nên cấp bách hơn, Schreurs nói.
Theo Tuyết Mai (CNN)/Zing.vn
