(Xây dựng) - Công ty than Dương Huy-TKV qui mô sản xuất trên 2 triệu tấn than nguyên khai/năm, sản lượng than hầm lò 1,6 triệu tấn, than tận thu lộ vỉa trên mặt đất 450 tấn/ năm, với trên 4.450 thợ mỏ. Hàng năm Công ty phải tuyển dụng trên dưới 100 lao động, phần phát triển sản xuất, phần vì thay thế lao động già nghỉ chế độ. Tuyển thợ lò vốn đã khó, níu chân người lao động ở lại vùng than gắn bó với nghề mỏ càng khó hơn.
GĐ Nguyễn Đình Thịnh chỉ đạo sản xuất dưới hầm lò.
Công ty than Dương Huy có câu chuyện cũ, nhiều người vẫn nhớ: Anh Vũ Văn Điệp, quê ở huyện Vĩnh Bảo (Hải Phòng) ra mỏ làm thợ. Vừa làm vừa học, học đến năm cuối trường Đại học Mỏ địa chất, đang được tập thể tin yêu, tự dưng Điệp bỏ việc. Ai cũng luyến tiếc, một kỹ sư tương lai đi lên từ người thợ, con đường phía trước thênh thang và mỏ vắng đi một người thợ tài hoa. Những người thân mật với Điệp mới hay: Hôm chia tay, anh dưng dưng luyến tiếc bao năm gắn bó với hòn than. Và leo cây đến tầm hái quả, ngần ấy năm làm thợ về “mo”. Sâu xa, khi ấy hòn than không cưu mang nổi anh ở đất này. Vũ Văn Điệp “đứt gánh” không phải là người duy nhất, còn bao người rẽ ngang vẫn nặng lòng với nghề mỏ. Tuy tháng lương thợ lò bằng cả vụ cấy dưới quê, nhưng ráo mồ hôi là hết sạch tiền. Bởi cơm niêu, nước lọ, trăm thứ nhòm vào đồng lương, lại còn gánh nặng tiền thuê nhà ở.
Niềm vui thợ mỏ vào ca.
Thợ mỏ thay ca xuống lò.
Người thợ đảo nhiệm chuyện thường, ngờ đâu nó đánh thức những người quản lý ở đây phải quan tâm đến đời sống người lao động. Giám đốc Công ty than Dương Huy qua các thời kỳ “bóp trán” tìm ra lời giải níu chân người thợ. Lộ trình phát triển sản xuất hằng năm, hành trang có cả bếp núc, lo tới con cá lá rau bữa cơm người thợ. Họ đã đặt nền móng cho thế hệ lãnh đạo mỏ hôm nay. Một khu chung cư thợ mỏ như nối phố với mây, bởi tòa nhà 9 tầng vút lên trong thung lũng Quang Hanh, vốn sương đêm hay sà xuống thấp. Cùng với không gian cây xanh bóng mát, tạo cho làng mỏ này ăn điểm về cảnh quan môi trường, cùng với các tiêu chí thi đua đã đăng quang 5 năm liền (2009- 2013) dẫn đầu về xây dựng Khu tập thể công nhân văn minh của TKV.
Dương Huy - chung cư thợ mỏ, sáng thể dục, chiều thể thao.
Khu chung cư của Công ty than Dương Huy có 2 tòa nhà, đủ chỗ ở cho 750 công nhân độc thân tá túc. Tòa 5 tầng xây xong năm 2009, tổng mức đầu tư trên 23 tỷ đồng, diện tích xây dựng 1.000m2, chiều cao công trình 18m, diện tích sàn mái trên 4.639 m2, có 48 căn hộ diện tích từ 65 m2 đến 75 m2 , công trình phụ khép kín, đủ chỗ cho 220 người ở. Tòa 9 tầng xây xong năm 2012, vốn đầu tư trên 73 tỷ đồng, diện tích đất xây dựng 3.508 m2, diện tích xây dựng 1.247m2, diện tích sàn 8.451 m2, 106 căn hộ khép kín 56,52 m2 đủ chỗ cho 530 người ở.
Công ty than Dương Huy đầu tư gần 100 tỷ đồng xây dựng chung cư cho công nhân ở, trong cơn lốc khủng hoảng kinh tế thị trường, hòn than làm ra khó tiêu thụ. Mỏ phải căn cơ “ đồng nào mua mắm, đồng nào mua tương” cái gì cần làm vẫn phải làm. Đầu tư cho con người là đầu tư tái sản xuất.
Nom khu chung cư đồ sộ vậy mà lãnh đạo Công ty nói đó chỉ là cái khung hình thức, nội dung bên trong mới là cơ sở khẳng định vị thế khu tập thể văn minh hàng đầu của TKV.
Theo chân anh Bùi Quang Bốn, Trưởng ban Thi đua, chúng tôi đến gặp gỡ những công dân ở chung cư này. Anh Phạm Văn Xòa, Trưởng Ban quản trị hành chính chung cư cho biết: riêng chuyện hài ở chung cư này có đến ngàn lẻ một chuyện. Chuyện phụ kể sau, chuyện chính kể trước. Chung cư có một “hương ước”, ai nhập cư làng này cũng phải học thuộc. Qui định xuất đinh làng là diện công nhân có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, đang ở độc thân, chưa có nhà riêng tại thành phố Cẩm Phả, chưa được Công ty thanh lý nhà ở. Mức đóng góp 150.000đ/tháng/người tiền nhà và 10.000đ/người tháng tiền chi phí vệ sinh công cộng. Mỗi căn phòng có đồng hồ đo điện, đo nước… sử dụng nhiều đóng nhiều sử dụng ít đóng ít, do ngành điện nước thực thu. Hương ước qui định, bài trừ các tệ nạn xã hội, bảo vệ cảnh quan môi trường, giữ gì an ninh trật tự, sớm thể dục, chiều thể thao, tối đọc sách báo, đi nhẹ nói khẽ trong giờ nghỉ.
Chung cư của Công ty than Dương Huy, điểm sáng văn hóa làng mỏ ở vùng than Quảng Ninh công trình xây dựng lại tiện nghi đang là một trong những hình mẫu, để TKV lựa chọn phương án nên hay không nên? Xây phòng ở cho thợ mỏ theo kiểu công trình khép kín. Mà hiện nay TKV đang tồn tại 2 dạng phòng ở chung cư. Một là kiểu phòng khép kín, có bếp núc công trình vệ sinh liền phòng. Hai là phòng chỉ để ở, ăn có dịch vụ công. Công ty than Dương Huy cũng đã trưng cầu ý kiến lập bếp ăn tập thể, chẳng mấy ai hưởng ứng. Nguyện vọng thợ mỏ: phòng ở nên có bếp để tự biên tự diễn bữa ăn.
Hôm đến chung cư Dương Huy, tôi thăm quan phòng 304, lô 5 tầng. Căn phòng này có 4 người ở: Phạm Ngọc Tuân, Vũ Ngọc Tú, Bùi Ngọc Thạch, Trần Khắc Lâm mỗi người một vùng quê, một phân xưởng sản xuất. Ba người vào ca, nhà chỉ có Trần Khắc Lâm, anh đang tay dao tay thớt, bếp núc cho bữa cơm chiều. Nom Lâm dáng bộ sành đầu bếp.
Anh Trần Khắc Lâm, giỏi làm than, thạo bếp núc.
Căn hộ đầm ấm trong làng thỏ mỏ Dương Huy.
Trả lời câu hỏi của tôi về vai diễn “anh nuôi” trong tập thể nhỏ bé này, Lâm cho biết: việc vệ sinh, bếp núc luân phiên, sớm chiều anh em thay nhau làm lụng. Anh ca 2 chợ búa nấu ăn phục vụ người ca 1 và ca 3. Người ca 1 phục vụ bữa ăn cho người ca 2 và ca 3. Tài chính công khai hằng tháng. Nom nồi riêu cá ót tươi roi rói, hũ dưa cải vàng óng, 4 người là 4 đầu bếp tài hoa, cơm dẻo canh ngọt. 150 căn hộ tự phục vụ vừa tiết kiệm đồng tiền, bữa cơm lại ấm áp hương vị gia đình.
- Các “bu cháu” trong quê ra mỏ thăm chồng, nom cảnh “phu quân” đảm đang vầy, hẳn chị nào cũng mát lòng mát dạ. Nghe tôi khen, Lâm phấn khởi. Xòa -Trưởng ban Quản trị chung cư hềnh hệch:
- … vật chất khả dĩ, vấn đề tế nhị… chưa được như mong muốn!
Phạm Văn Xòa không hoạt ngôn, mộc mạc nhớ đâu nói đấy, anh phàn nàn: Ở đây đại ngàn nam giới, thiếu những bóng hồng. Làng rặt đàn ông, cũng lắm chuyện phiền toái. Xòa hài hước: có phép “thần thông” anh kéo ngay Nhà máy dệt (8/3) về đây cho đất này có nam có nữ, kẻo bọn trẻ tót về quê lấy vợ, rồi bỏ chung cư này, mỏ lại mất người.
Xòa đàn ông mà như chị cả, hôm phát lương anh cho bảo vệ tuần tra tránh trộm đạo, nhắc các em không chơi bài bạc. Sợ các em hư, mỏ lại mất người. Ở đây có chuyện thật như bịa. Năm ngoái chị Lê Thị Hằng quê ở Kiến Xương (Thái Bình) khăn gói ra thăm chồng là anh thợ lò Nguyễn Văn Quyết ở phòng 810, tòa nhà 9 tầng. Chẳng hiểu nguồn cơn vừa chân ướt, chân ráo đến làng mỏ, chị đùng đùng bức xúc bỏ về. Xòa tá hỏa như việc “hot” trong chính gia đình mình. Hỏi han mới hay sự thể cô vợ nghe lỏm ai đó kháo:
- Quái lạ! tuần trước vợ Quyết đã đến thăm chồng nay lại ra, chẳng hiểu dưới quê có chuyện dữ, hay chúng mót đẻ.
Lời nói thoang thoảng gió bay, nhưng Hằng nghe rõ câu: chắc việc hệ trọng nên có tuần lễ mà vợ Quyết già đi nhiều, khác hẳn hình dáng cô vợ lên thăm chồng hôm trước. Nghe đến đấy, người phụ nữ chân quê máu ghen đã bốc lên đến tận cổ, xung thiên một mực khăn gói ra về. Phen này chị phải tâu với mẹ chồng lôi quách Quyết về, không ở đây đồng tiền sinh đổ đốn. Phạm Văn Xòa gặp gỡ, nhắc nhở 2 bạn vui miệng bịa chuyện độc mồm. Ba mặt một nhời, giải thích cho cô vợ trẻ cả giận hiểu chồng mình chung thủy, chuyện kia chỉ dựng lên bông đùa. Anh trưởng làng Phạm Văn Xòa đã giải thoát được mối nghi oan ấy, tránh nguy cơ một tổ ấm gia đình ở làng mỏ này rạn nứt.
Dương Huy, tối đọc sách báo.
Chung cư nơi 500 nhân khẩu sinh sống không thể không có chuyện xích mích nhỏ lẻ, nếu không khéo xử lý sẽ mất đoàn kết to. Bao chuyện đời thường mà Phạm Văn Xòa phải hòa giải, để chung cư yên ấm, thật sự là mái nhà chung của thợ mỏ.
Việc lớn, lãnh đạo Công ty than Dương Huy-TKV đã làm. Tới đây trên thổ đất 4.110 m2, quĩ đất để dành trong khuôn viên này, mỏ sẽ xây thêm một tòa 9 tầng nữa, UBND tỉnh (Quảng Ninh) đã phê duyệt qui hoạch. Theo đó là các công trình phúc lợi công cộng, nhà văn hóa, thư viện, sân thể thao… phục vụ người lao động. Rời chung cư (làng mỏ) Dương Huy về đến Thủ đô mà tôi vẫn thẫn thờ như người bỏ quên vật quí. Khắc khoải, chính là chưa nó nhỏ với lãnh đạo mỏ việc nhỏ, nhưng không bé: Chung cư đóng đinh trên vùng đất hiếm phụ nữ. 400 thợ lò độc thân chưa vợ, các em nửa ngày làm việc dưới hầm sâu nửa ngày về đây không một bóng hồng. Các tổ chức đoàn thể: thanh niên, phụ nữ… nên chăng tổ chức các cuộc giao lưu văn hóa, thể thao với các đơn vị lân cận nhiều công nhân nữ. Biết đâu họ là người bạn tốt, níu chân thợ lò gắn bó với Dương Huy. Một mai Công ty xây nhà bán rẻ, trả góp cho các đôi uyên ương thợ mỏ, sẽ sáng mãi danh hiệu khu tập thể công nhân văn hóa ở vùng than Quảng Ninh này.
Vũ Phong Cầm
Theo
