Theo cam kết giữa Chính phủ Việt Nam và Ngân hàng thế giới (WB) khi thực hiện dự án thoát nước 1B, TP Hải Phòng phải thực hiện việc thu phí thoát nước với mức thu bằng 15% giá nước sạch và phải có lộ trình tăng giá phí nước thải. Từ sau khi thực hiện dự án (từ năm 1999 - 2007) đến nay, môi trường đô thị Hải Phòng, đặc biệt là tình trạng ngập lụt được cải thiện đáng kể.
Xe thông rửa đường cống và phun áp lực lớn, xe phun rửa đường ống có vòi phun.
Trước đây khi triển khai dự án 1B, phần lớn các tuyến phố trên địa bàn TP Hải Phòng thường bị ngập lụt mỗi khi có lượng mưa trung bình khoảng 30 - 40mm. Đặc biệt, trước năm 2000, TP Hải Phòng còn tồn tại rất nhiều nhà vệ sinh công cộng, hố xí thùng của các hộ gia đình và các loại công trình vệ sinh không đảm bảo vệ sinh môi trường. Việc thu gom không đúng quy cách nên rất mất vệ sinh. Bể phốt không được lấy phân bùn thường xuyên làm tràn ra hệ thống cống, các công trình vệ sinh không có bể phốt xả thẳng ra hệ thống thoát nước chung của ngõ xóm. Hơn nữa, việc thu gom, vận chuyển được các hộ gia đình tự làm hoặc thuê nên không xử lý tập trung được, các loại phân bùn bể phốt bị đổ bừa bãi không có nơi quy định. Sau khi có dự án 1B, Cty Cấp nước Hải Phòng cùng Hội Liên hiệp phụ nữ đã triển khai thực hiện quỹ quay vòng vốn vệ sinh hỗ trợ cho người nghèo tại các phường với tổng giá trị là 1 triệu USD (80% viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Phần Lan, 20% là vốn đối ứng của Hải Phòng). Chương trình trên đã hỗ trợ tín dụng cho 7.227 hộ vay để xây dựng mới, cải tạo nhà vệ sinh, bể phốt và 230 hộ gia đình nghèo xây dựng được đường cống nối thông với hệ thống thoát nước chung. Sau 4 năm thực hiện, chương trình đã góp phần xóa bỏ nhà vệ sinh thùng tại các quận nội thành, cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường trong các ngõ, khu dân cư và các hộ gia đình, góp phần cải thiện sức khỏe người dân. Tuyến kênh Đông Bắc - Tây Nam và các hồ Lâm Tường, hồ Sen, Dư Hàng, Tiên Nga cũng được cải thiện đáng kể.
Từ năm 2005, Cty TNHH MTV Cấp nước Hải Phòng đã triển khai thu phí nước thải bằng 15% theo giá nước sạch (chưa bao gồm VAT) và được thu trực tiếp trên hóa đơn tiền nước hàng tháng của các hộ gia đình. Cty sử dụng phí thoát nước để thực hiện công tác quản lý vận hành thường xuyên hệ thống thoát nước và các mương hồ điều hòa, sửa chữa, cải tạo, xây mới hệ thống thoát nước. Mức thu phí này đã chủ động được kinh phí cho quản lý vận hành hệ thống thoát nước và hút phốt miễn phí cho 4 quận nội thành Hải Phòng.
Việc thu phí này không chỉ giúp Cty dần chủ động về tài chính và các kế hoạch trong hoạt động sản xuất mà người dân còn được cung cấp các dịch vụ thoát nước (hút phốt miễn phí, cải tạo, xây mới hệ thống thoát nước) làm tăng khả năng thoát nước. Không chỉ có vậy, nguồn thu này còn góp phần giảm chi ngân sách cho TP Hải Phòng và ngày càng tiến sát hơn nhu cầu duy tu bảo dưỡng thường xuyên. Nếu như năm 2000 TP Hải Phòng phải cấp 7 tỷ bổ sung kinh phí cho hoạt động quản lý thường xuyên thì đến năm 2009 chỉ còn 2 tỷ và năm 2010 không phải cấp nữa.
Hiệu quả từ dự án 1B đã thấy rõ, việc thu phí xử lý nước thải theo % nước sạch là mô hình cần được nhân rộng để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường khi nguồn kinh phí cho xử lý nước thải còn hạn chế. Theo đó, năm 2012 Hải Phòng sẽ thu 20% và năm 2015 là 25% trên hóa đơn giá nước sạch đối với các hộ gia đình, đơn vị sản xuất kinh doanh, dịch vụ sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung. Sau năm 2015, lộ trình tăng phí thoát nước sẽ là 40% đúng như cam kết với WB. Đồng thời tiến hành thu phí thoát nước đối với các đối tượng không sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung theo Nghị định 88/2007/NĐ-CP.
Thanh Uyên
Theo baoxaydung.com.vn
