Làm gì để thị trường bất động sản phát triển minh bạch

(Xây dựng) - Ngày 27/11, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) và Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo: “Phát triển thị trường bất động sản, nhà ở minh bạch, bền vững thúc đẩy quá trình đô thị hóa và phát triển đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh phát biểu tại hội thảo.

Hội thảo cũng đã đánh giá, phân tích thực trạng thị trường bất động sản trong thời gian qua gắn với quá trình đô thị hóa và phát triển đô thị; những kết quả đạt được cũng như những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân; đánh giá kỹ từ thủ tục đầu tư đến quy trình thực hiện; nguồn vốn thực hiện; các vấn đề liên quan như chính sách thuế; các quy định về tiêu chuẩn xây dựng nhà ở; năng lực và khả năng thực hiện của các chủ đầu tư...

Thực trạng nhà ở giai đoạn 2015 – 2020

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết: “Trong giai đoạn 2015 - 2020, thị trường bất động sản nhà ở đã có bước phát triển nhanh và ngày càng ổn định, lành mạnh cả về quy mô thị trường, số lượng dự án, sản phẩm nhà ở và giao dịch. Trong giai đoạn này, tất cả các chủ thể tham gia thị trường về cơ bản đều được hưởng lợi, người tiêu dùng có nhiều cơ hội tạo lập được nhà ở, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản phát triển, Nhà nước thì tăng nguồn thu cho ngân sách. So với giai đoạn trước, giai đoạn 2015 - 2020 đã không còn các hiện tượng “đóng băng”, “trầm lắng” hoặc phát triển nóng (bong bóng) trên toàn thị trường mà chỉ xảy ra đối với một vài phân khúc là nhà ở cao cấp, bất động sản du lịch, đất nền dự án và cũng chỉ xuất hiện cục bộ một vài dự án của chủ đầu tư có uy tín và tại một số địa phương có tiềm năng phát triển kinh tế, du lịch. Chu kỳ phát triển của thị trường bất động sản hiện nay đã lâu dài và ổn định hơn, hiện tượng phát triển nóng chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn và đã được các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương kiểm soát có hiệu quả”.

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, hiện nay cả nước đã và đang triển khai thực hiện khoảng 5.000 dự án, với tổng vốn đầu tư khoảng hơn 4,5 triệu tỷ đồng (tăng gần gấp 3 lần so với năm 2009). Dư nợ tín dụng trong lĩnh vực bất động sản trong 05 năm gần đây khoảng 7,3%. Tuy nhiên, tỷ trọng dư nợ tín dụng trong lĩnh vực bất động sản giảm dần trong 05 năm trở lại đây, từ 8,05% xuống còn 6,47% trong năm 2019 và giảm còn 6,3% trong quý I/2020.

Riêng vốn đầu tư FDI vào bất động sản trong 5 năm gần đây đạt khoảng 17,63 tỷ USD, luôn đứng thứ 2 trong tổng nguồn vốn FDI đăng ký đầu tư vào Việt Nam (chỉ đứng sau lĩnh vực công nghiệp, chế biến, chế tạo cơ khí).

Tính đến đầu năm 2020, cả nước có khoảng 100.000 doanh nghiệp xây dựng và 15.000 doanh nghiệp kinh doanh bất động sản (tăng hơn 2,3 lần so với năm 2010). Ngoài ra, còn có hơn 1.000 sàn giao dịch bất động sản đã được thành lập.

“Theo báo cáo của các địa phương trên cả nước, 9 tháng đầu năm 2020 đã có 79.600 giao dịch bất động sản thành công, tương đương lượng giao dịch năm 2019; có 242 dự án với 57.691 căn hộ được Sở Xây dựng các địa phương có văn bản thông báo đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai; dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản tính đến ngày 30/9/2020 là hơn 606 ngàn tỷ đồng: FDI đăng ký vào lĩnh vực bất động sản tăng dần theo quý, từ 0,264 tỷ USD lên 2,35 tỷ USD tính cả 9 tháng là 3,2 tỷ USD”, Thứ trưởng Sinh cho biết thêm.

Làm gì để lành mạnh thị trường

Để đảm bảo cho thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, công khai, minh bạch, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế đồng bộ, thống nhất tạo điều kiện thông thoáng, phù hợp thông lệ quốc tế để khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia thị trường bất động sản.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014 theo hướng: tăng cường vai trò định hướng, quản lý, điều tiết thị trường bất động sản của Nhà nước đảm bảo thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, công khai, minh bạch; các bất động sản trước khi đưa vào kinh doanh phải đảm bảo đủ điều kiện theo quy định và báo cáo đầy đủ thông tin đến cơ quan quản lý nhà và thị trường bất động sản.

Đồng thời cũng bổ sung quy định quản lý kinh doanh đối với các loại hình bất động sản mới, đặc thù như bất động sản du lịch lưu trú, bất động sản hạ tầng, bất động sản công nghiệp như: Điều kiện huy động vốn, mua bán bất động sản hình thành trong tương lai, mẫu hợp đồng giao dịch...; bổ sung, nâng cao trách nhiệm của các chủ thể tham gia giao dịch bất động sản, phải báo cáo thông tin đến cơ quan quản lý nhà và thị trường bất động sản khi thực hiện giao dịch bất động sản.

“Ngay trong năm 2020, Bộ Xây dựng sẽ nghiên cứu trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung 03 Nghị định bao gồm: Nghị định số 99/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở, Nghị định số 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, Nghị định số 101/2015/NĐ-CP về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư và xây dựng dự thảo Nghị quyết về phát triển dự án nhà ở thương mại giá thấp”, Thứ trưởng Sinh thông tin.

Ngoài ra, tại hội thảo, các chuyên gia cũng cho rằng cần tập trung đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở thương mại quy mô vừa và nhỏ, giá thấp để giải quyết chỗ ở cho người có thu nhập thấp và điều chỉnh cơ cấu bất động sản nhà ở; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hình thức liên thông, cắt giảm thủ tục và hoàn thiện hệ thống thông tin về nhà ở, thị trường bất động sản; tăng cường kiểm soát thị trường bất động sản nhằm chủ động kiểm soát, điều tiết đảm bảo thị trường bất động sản phát triển cân đối cung cầu, ổn định, lành mạnh, công khai, minh bạch. Kịp thời ngăn chặn, không để thị trường bất động sản xảy ra tình trạng “sốt nóng” hay “đóng băng” ảnh hưởng xấu đến phát triển kinh tế, an ninh, trật tự xã hội.

Quang cảnh hội thảo.

Bênh cạnh đó, TS. Cấn Văn Lực lại cho rằng cần hoàn thiện chính sách thuế và phí bất động sản để điều tiết thị trường hiệu quả hơn. Điều chỉnh mức thuế sử dụng đất phi nông nghiệp cho phù hợp thông lệ quốc tế và đồng bộ hóa chính sách thuế, phí bất động sản gắn với thuế, phí đất đai.

Muốn làm vậy, theo TS. Cấn Văn Lực cần thành lập bộ phận chuyên trách tổng hợp, quản lý và công bố thông tin, dữ liệu thị trường bất động sản định kỳ; xây dựng cơ chế trao đổi, chia sẻ thông tin, dữ liệu giữa các thành phần trên thị trường; nghiên cứu thực hiện đồng bộ hệ thống chỉ tiêu thống kê, đánh giá, đo lường thị trường bất động sản, nhà ở, xây dựng, tín dụng theo thông lệ, thực hiện công bố thông tin định kỳ; tăng cường số hóa thông tin, dữ liệu và tiến tới cho phép tra cứu công khai dữ liệu đất đai, dự án bất động sản; hỗ trợ phát triển tài chính bất động sản...