(Xây dựng) - Vào một ngày cuối thu, tuy cái nắng hè đã vơi đi thì vùng Mỏ than Quảng Ninh bỗng bừng cháy tinh thần bất khuất, kiên cường, anh dũng của ba vạn công nhân ngành Than bãi công chống lại sự bóc lột của giới chủ người Pháp. Đã 83 năm qua đi nhưng ngày đó, ngày 12/11/1936 vẫn còn vang vọng đến tận hôm nay như một anh hùng ca của hàng vạn thợ mỏ.
 |
| Bác Hồ về thăm mỏ than Đèo Nai (Cẩm Phả - Quảng Ninh). |
Trong niềm hân hoan hòa cùng thợ mỏ, chúng tôi trân trọng giới thiệu đến độc giả một vài bài thơ tiêu biểu của chính họ - những người thợ mỏ đã chắt lọc sự sự tinh hoa từ những hòn than, từ mồ hôi, từ xương, máu và nước mắt… để ra thơ.
 |
| Ông Bùi Huy Tháp - nguyên Phó Giám đốc Công ty Than Cẩm Phả (nay là Công ty Môi trường - TKV). |
Vùng than Quảng Ninh ai cũng biết đến cái tên Bùi Huy Tháp, ông nguyên là Phó Giám đốc Công ty Than Cẩm Phả, nay là Công ty Môi trường – TKV. Năm nay ông đã ở cái tuổi “Cổ lai hy” và vừa tròn 50 năm tuổi Đảng. Tuy không phải là nghệ sĩ vùng Mỏ, nhưng Bùi Nguyên Tháp từ chỗ cảm nhận được sức sống mãnh liệt, tinh thần lao động, hy sinh quên mình của người thợ mỏ cùng với khí thế bừng bừng của thời đại công nghiệp hóa. Bỗng thơ trong tim ông tuôn chảy thành dòng lột tả hiện thực không khí nóng lên hực hực của vùng than Đông Bắc tổ quốc:
Không có mùa đông
Ở vùng Than không có mùa đông
Mà quanh năm đều là mùa hạ
Tiếng sấm rền vang là tiếng mìn phá đá
Ở vùng Than không có mùa đông
Em ở quê nhà, em có biết không?
Thời tiết vùng Than sao đến lạ lùng
Trời đang nắng, bỗng dưng mưa ập tới
Đường trên mỏ trở thành con suối
Những bánh xe cao hơn đầu người không lội được qua
Những tầng than như những mái nhà
Nước cứ ào ào đổ xuống
Ở đây không phải sông Lô, sông Hồng, sông Đuống
Mà sao nước trắng đất, trắng trời
Quặn đau lòng vì những vỉa than trôi
Thợ mỏ ta phải ngăn dòng than lại
Ta nhớ mãi lời Người đã dạy:
*“Sản xuất than như đánh giặc ngoại xâm
Than là vàng đen tổ quốc đang cần”.
Một người thợ mỏ khác đó là ông Trần Đình Nhân, ông sinh ra bên bờ sông Kinh Thầy, lập nghiệp ở vùng Than Đông Bắc. Tình yêu đồng nghiệp, tình yêu người thợ mỏ, tình yêu than đến khao khát, đến cháy bỏng trong ông toát ra những vần thơ để đời.
 |
| Ông Trần Đình Nhân – Hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Quảng Ninh (nguyên là thợ mỏ Than Cọc Sáu). |
Thơ Trần Đình Nhân được kết tinh từ mỗi hòn than, mỗi con người trong đó nhuốm dậm mồ hôi, trí tuệ và kể cả xương máu:
Tầng than quê tôi có nụ cười của Bác
Bác đến tầng than quê tôi
Nụ cười mang màu nắng
Đôi dép lốp của Người
In trên tầng mỏ Đèo Nai
Tháng năm đi xa, nụ cười ở lại
Thế hệ hôm nay quá trẻ
Cô gái say mê kể chuyện
Học tập tấm gương đạo đức từ Người
Đèo Nai – Cọc Sáu – Cao Sơn
Những tầm sâu ngược dốc
Thăm thẳm nụ cười ở lò giếng Mông Dương
Tiếng máy cồn cào trong nắng, mưa
Trong khao khát có nụ cười ở lại
Là niềm tin
Trước những gian lao
Những chuyến than đầy làm nên vùng đất
Đêm dày ấm lại
Ngập đường nắng mai
Mộng mơ Hạ Long
Mênh mang khúc hát
Cô gái nhà sàng
Vào ca xốn xang
Lời của Bác thấm vào ngực đất
Thợ mỏ làm than như quân đội đánh giặc
Tiếng còi vào ca thành tiếng kèn xung trận
Băng đèo vượt dốc
Ngược xuôi tầng mỏ
Nắng xối Đèo Nai
Mưa chan Cọc Sáu
Mây trắng chập chờn trên đỉnh Cao Sơn
Mỗi mùa than một đận gian lao
Mây ấm dần xứ sở
Phố xá giăng hàng xóm thợ
Biển mộng mơ cùng những màu mây
Bác đã đến vùng than quê tôi
Nụ cười mang màu nắng.
Cảng Cửa Ông
Mộng mơ cùng sóng biển
Sàng tuyển cả niềm vui
Còi tàu xa vọng lại
Hương than nồng chân trời
Thợ lò
Làm việc trong lòng đất
Đầu đội cả vầng trăng
Đêm ngày trăng sáng tỏa
Vòm than hóa mênh mang
Nghịch lý
Bóc hàng chục mét khối đất
Để lấy một tấn than
Đi xuống lò sâu thắm
Hòn than có khi đổi bằng máu đỏ
Vậy mà không ít ngang trái trên mỗi chặng đường
Hương than mặc nhiên như sương khói
Thành vila, cao ốc giữa cần lao
Tôi đã biết những người thợ lương cao nhất Công ty
Cũng chạy vạy khi xây một căn nhà đủ ở
Đồng lương tháng bao nỗi lo còn đó
Xoay vần cuộc mưu sinh
Nghịch lý trăm chiều lận đận áo cơm
Sức cần lao trăm chiều sóng dội
Ly nước nào giúp người qua cơ khát
Giọt nước nào cho thợ mỏ bớt lao đao
Nghịch lý này thử ngẫm lại xem sao
Sức lửa của than lẽ nào chưa đủ
Nồng nàn thế vẫn còn chưa hội tụ
Để tình si thắp sáng một ban mai
Đi cả ngày dài, mưa nắng vẫn trao nhau
Thợ mỏ vào ca đong chiều sâu đáy mỏ
Cơn rối thị trường cồn cào sóng vỗ
Nghịch lý mặn mòi bão nổi trái ngang.
Trăng mười sáu trên tầng than
Có thể trăng sẽ trốn
Giữa đô thị hào hoa
Nhưng trên đỉnh núi cao
Nơi tầng than lấp lánh
Giữa hối hả cần lao
Vầng trăng lại thân tình
Giữa cồn cào tiếng máy
Trăng lưng trời mộng mơ
Như tình yêu thắm lại
Đất nối trời hòa thơ
Tầng mỏ đã vào ca
Rộn ràng gương than mới
Đang mải đua năng suất
Vầng trăng lộ sắc vàng
Ơi ánh trăng mười sáu
Mộng mơ cùng gió ngàn.
*Lời bác Hồ nói chuyện với cán bộ, công nhân Mỏ nhân dịp về thăm vùng Mỏ ngày 15/11/1968.
Văn Nguyễn (sưu tầm)
Theo
