"Không thể một lần nữa chúng ta lại đi sau..."

"Vì thời gian luôn là vàng nhưng cũng là kẻ thù của chúng ta; muốn đi nhanh, cần phải chọn được đường đi đúng... Không thể một lần nữa lại đứng ngoài hoặc đi sau một cuộc chơi mới, sân chơi mới ".

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng chia sẻ với Dân trí những ý kiến đầy tâm đắc nhân dịp Tết đến xuân về.

CẦN BẢN LĨNH, QUYẾT LIỆT VÀ.... CẢ HY SINH

Thưa Bộ trưởng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư được xem là "kiến trúc sư trưởng" của nền kinh tế và là tham mưu trưởng cho quyết sách lớn của Chính phủ, để nói về 5 năm nhiệm vụ và năm 2020 đầy biến động, ông có thể chia sẻ gì?

- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Để hoạch định chính sách cần có tư duy đi trước của người dẫn đường, tức là luôn tiên phong tìm những hướng đi mới, phương pháp mới, cách làm mới để có thể đem lại hiệu quả cao nhất.

Bối cảnh thế giới còn nhiều bất định do tác động của đại dịch Covid-19; căng thẳng địa chính trị, cạnh tranh chiến lược giữa các quốc gia dự báo sẽ ngày càng gay gắt. Nền kinh tế vẫn còn những nút thắt trong quá trình phát triển, chưa thực sự được giải quyết, khơi thông...

Cần một tư duy mới, cách tiếp cận mới, nhanh chóng theo hướng tích cực, theo kịp xu thế thời đại, thay đổi tư duy quản lý từ chủ yếu là kiểm soát, xin phép sang chủ yếu phục vụ phát triển.

Tuy nhiên, khó khăn, thách thức luôn đi kèm với những cơ hội rộng mở, như 13 Hiệp định FTA thế hệ mới được ký kết; cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự dịch chuyển của dòng thương mại và đầu tư quốc tế, thời kỳ dân số vàng… tất cả đang chờ đợi chúng ta. Chúng ta nhất thiết phải hành động ngay, mạnh mẽ và quyết liệt để không bỏ lỡ các cơ hội, dù là nhỏ nhất.

KHÔNG THỂ MỘT LẦN NỮA, ĐỨNG NGOÀI, ĐI THEO...

Năm 2020, kinh tế tư nhân tiếp tục nổi lên là trụ đỡ cho nền kinh tế với nhiều thương hiệu, nhiều sản phẩm tốt. Thưa Bộ trưởng, đã đến lúc đề cao hơn nữa vai trò của họ, như động lực chính của quá trình phát triển?

- Khu vực kinh tế tư nhân đang ngày càng lớn mạnh, từng bước khẳng định là một động lực quan trọng của đất nước. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế tư nhân lớn của Việt Nam được hình thành và dẫn đầu trong một số ngành lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế.

Các sản phẩm thương hiệu Việt ngày càng lớn mạnh, các doanh nghiệp muốn lớn mạnh bắt buộc phải vươn ra thị trường quốc tế. Họ đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và ổn định xã hội, góp phần nâng cao năng lực tự chủ, tự lực, tự cường, giải quyết công ăn việc làm cho phần lớn lao động trong nước, nhất là khu vực nông thôn.

Cần một tư duy mới, cách tiếp cận mới, nhanh chóng theo hướng tích cực, theo kịp xu thế thời đại, thay đổi tư duy quản lý từ chủ yếu là kiểm soát, xin phép sang chủ yếu phục vụ phát triển.

Vì thời gian luôn là vàng và cũng là kẻ thù của chúng ta. Muốn đi nhanh, cần phải chọn được con đường đi đúng. Mọi chính sách phải xoay quanh hoặc hướng tới hạnh phúc của người dân vì người dân vừa là chủ thể vừa là mục tiêu để hướng tới. Không thể một lần nữa lại đứng ngoài hoặc đi sau, đi theo một cuộc chơi mới, sân chơi mới sắp diễn ra.

"Chúng ta phải có cơ chế bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm".

Đối với cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ KH&ĐT cần nghiên cứu các cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam làm sao để trở thành động lực cho tăng trưởng và phát triển.

2021 là năm căn bản thực hiện mục tiêu 2030 và chiến lược phát triển đất nước thịnh vượng 2045, cá nhân Bộ trưởng và Bộ Kế hoạch và Đầu tư có chiến lược gì để góp phần cùng cả nước hiện thực hóa tham vọng đưa đất nước "hóa rồng", "hóa hổ"?

- Tôi có suy nghĩ, kiến nghị là làm sao chúng ta khuyến khích các chuyên gia, cán bộ quản lý đang làm việc ở các doanh nghiệp nước ngoài, tách ra thành lập các doanh nghiệp của Việt Nam.

Đây là những người có kiến thức, nắm rõ công nghệ, quy trình sản xuất, quy trình vận hành, quản trị doanh nghiệp, có mối quan hệ, kinh nghiệm... Những người này khi tách ra thành lập doanh nghiệp sẽ là những người thành công nhanh nhất.

"CÂU" CHUYÊN GIA CHO KHỞI NGHIỆP

"Tôi đề nghị các bộ, ngành, địa phương trong quá trình xây dựng chính sách, có kế hoạch hỗ trợ những người này tách ra thành lập doanh nghiệp".

Đây là hướng rất mới, rất tốt, rất nhanh để kết nối ngay với các doanh nghiệp, cung cấp sản phẩm cho các doanh nghiệp FDI, giúp họ giảm chi phí.

Về đầu tư công, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhiều lần nhắc đến việc đầu tư trọng tâm, trọng điểm. Nhưng có lẽ lần này kiến nghị mạnh hơn là Việt Nam phải tập trung vào các công trình trọng yếu, nhất là hạ tầng giao thông và năng lượng tạo sự lan tỏa. Giai đoạn tới cần hoàn thành ngay một số trục giao thông chính như đường cao tốc Bắc - Nam.

Chúng tôi đã làm việc với Bộ Giao thông vận tải và thống nhất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, phải đặt mục tiêu đến năm 2025 chúng ta hoàn thành toàn bộ tuyến cao tốc Bắc Nam phía Đông từ Lạng Sơn cho đến Cà Mau. Đây là mục tiêu rất lớn mà chúng ta đặt ra và phải làm, chắc chắn sẽ làm được, không thể chậm trễ hơn được nữa.

Thứ hai là đường ven biển cũng mở rộng không gian mới cho các địa phương phát triển kinh tế biển, trước tiên tập trung xây dựng hoàn thành toàn bộ đoạn từ Quảng Ninh đến Nghệ An. Các tỉnh miền Trung rất dài, rất hẹp lại có 4 tuyến đường song song thì chúng ta có thể dùng đường cao tốc, Quốc lộ 1, đường sắt... do đó có thể làm một số đoạn và một số đoạn để sang giai đoạn 2026-2030.

Còn lại toàn bộ Đồng bằng sông Cửu Long từ Tiền Giang xuống Cà Mau, bọc sang Kiên Giang chúng ta sẽ cố gắng phát triển tuyến đường ven biển chạy bọc kín toàn bộ để các tỉnh này vừa ứng phó với biến đổi khí hậu, vừa có điều kiện để bứt phá và phát triển mạnh mẽ thời gian tới. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang tham mưu để Chính phủ xây dựng như vậy.

Từng khởi xướng nhiều chiến lược, kế hoạch cho Chính phủ trong 10 năm qua, sắp tới với nhiệm vụ nặng nề hơn, trách nhiệm của Bộ KH&ĐT chắc chắn lớn hơn, các đề xuất, sáng kiến chắc chắn sẽ nhiều hơn, cụ thể hơn, ông có thể điểm qua?

Tôi đã từng đề nghị TP.HCM và Đà Nẵng phải tập trung lập đề án trở thành trung tâm tài chính quốc tế, bởi nếu chúng ta lại bỏ qua cơ hội một lần nữa, mà lần này không làm được thì không bao giờ chúng ta làm được.

- Thúc đẩy liên kết nội vùng, liên vùng, hội nhập quốc tế là một trong yêu cầu sống còn của quá trình hội nhập, phát triển. Chúng ta cần khai thác các vùng kinh tế chức năng, phát huy vai trò của các vùng kinh tế trọng điểm, đô thị lớn như TP.HCM và Đà Nẵng để trở thành trung tâm tài chính quốc tế.

Đây là thời cơ vàng, ngàn năm có một để chúng ta có thể thành lập được trung tâm tài chính quốc tế, vấn đề này tôi đã phát biểu nhiều lần và TP. HCM đang quyết tâm thực hiện.

Tôi đề nghị phải làm nhanh, thuê tư vấn lập đề án, có các cơ chế, thể chế riêng để báo cáo Bộ Chính trị để sớm hình thành, mang lại cơ hội rất to lớn cho đất nước.

KHÁT VỌNG ĐƯA ĐÀ NẴNG VÀ TP.HCM THÀNH.... TRUNG TÂM TÀI CHÍNH

Đảo Cayman (Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland) là một ví dụ sinh động về việc trở thành trung tâm tài chính. Cách đây 40 năm đây là một đảo quốc nghèo khó, nhưng với việc thành lập trung tâm tài chính, hàng trăm ngân hàng đã đăng ký thành lập ở đây, trong đó có 50 ngân hàng lớn nhất thế giới và Cayman trở thành trung tâm tài chính quốc tế lớn nhất thế giới, ước tính mỗi một ngày dòng tiền chảy qua đó khoảng 2.000 tỷ USD.

Ở đó không thu thuế mà thu phí nhưng mỗi ngày thu hơn 300 triệu USD. Vậy tại sao chúng ta không làm trong khi chúng ta có rất nhiều điều kiện thuận lợi, từ vị trí địa lý cho đến dân số, quy mô nền kinh tế…

Nếu lấy compa quay một vòng khoảng cách tương đương 3 giờ bay với trung tâm là TP.HCM hay Đà Nẵng thì bao phủ toàn bộ khu vực ASEAN, rất thuận lợi. Hiện nay chúng ta không trùng múi giờ với 21 trung tâm tài chính quốc tế, đấy là cái khe, cơ hội rất hẹp.

Rất nhiều lợi thế, làm cái này chúng ta mang lại cơ hội vô cùng lớn cho đất nước, nhưng nói phải làm ngay. Nếu một trung tâm nào khác hình thành trước chúng ta thì không còn cơ hội nữa. TP.HCM và Đà Nẵng cần nhanh chóng hơn.

Việt Nam có rất nhiều điều kiện phát triển, cả nội và ngoại lực. Tuy nhiên, dường như ở một số nơi, cơ sở vẫn khó ở tư duy mới, sự tự tin và thiếu con đường hiện thực hóa khát vọng?

- Việt Nam đang có trong tay cơ hội "có một không hai" để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, đó là "thời kỳ dân số vàng". Phải tận dụng nhanh nhất cơ hội này cho phát triển, vì nếu không ta sẽ phải đối mặt với xu hướng già hóa dân số và thực trạng "già trước khi giàu". Phải hết sức khẩn trương đào tạo nguồn nhân lực, tận dụng ngay các nguồn nhân lực cho đầu tư phát triển đất nước.

Chúng ta cùng nhau suy nghĩ phải làm gì để chúng ta có thể tham mưu cho Đảng, Nhà nước thực hiện các mục tiêu, đưa đất nước chúng ta phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.

Trong quá trình triển khai, nếu có bất kỳ khó khăn, vướng mắc liên quan đến Bộ KH&ĐT, đề nghị các địa phương đừng ngần ngại, gửi ngay cho chúng tôi biết. Bộ KH&ĐT cam kết đồng hành cùng các địa phương, cùng các bộ ngành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động, theo đúng tinh thần kiến tạo phát triển, hỗ trợ các địa phương tháo gỡ ách tắc của mình.

Yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong năm 2021 là rất nặng nề, nhưng "không có gì là không thể". Phải bước đi tiên phong với tầm nhìn mới và tư duy đổi mới sáng tạo; phải giữ một cái đầu lạnh để có thể tỉnh táo nhận định tình hình, biến khó khăn, thách thức thành cơ hội.

Chúng ta cần một trái tim nóng để nêu cao tinh thần đoàn kết, không ngừng nỗ lực, khát vọng, biết đồng cảm, chia sẻ và cống hiến, hướng tới vì hạnh phúc của nhân dân và hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ được giao.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!