“Hãy sản xuất thật nhiều xi măng cho Tổ quốc”

(Xây dựng) - Là ngành công nghiệp quan trọng để tạo ra nguyên liệu là xi măng giúp tái thiết, xây dựng lại cơ sở hạ tầng cho đất nước sau chiến tranh, Nhà máy Xi măng Hải Phòng nói riêng và ngành Xi măng nói chung luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Bác.

Ngày 30/5/1957, cán bộ công nhân Nhà máy Xi măng Hải Phòng được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm.

Phục hồi sản xuất, tái thiết đất nước

Sau khi Pháp rút quân khỏi Việt Nam, Nhà máy Xi măng Hải Phòng là cơ sở duy nhất ở Đông Dương sản xuất xi măng nên việc phục hồi, duy trì hoạt động của nhà máy rất cấp thiết để tái thiết đất nước sau chiến tranh. 20 ngày sau giải phóng, ngày 02/6/1955, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm TP Hải Phòng. Trong buổi nói chuyện với Nhân dân, Bác nhấn mạnh: Phải tập trung khôi phục sản xuất, trong đó có Nhà máy Xi măng Hải Phòng. Thực hiện lời dạy của Bác, Bộ Công nghiệp, Thành ủy Hải Phòng chỉ đạo khôi phục nhà máy trong năm 1955.

Phá hủy nhà máy trước khi rời khỏi Việt Nam, người Pháp cho rằng phải ít nhất 3 năm mới khôi phục lại hoạt động của Nhà máy Xi măng Hải Phòng. Vượt qua mọi khó khăn, thách thức, thực hiện sâu sắc lời dạy của Bác, tập thể cán bộ, công nhân Nhà máy Xi măng Hải Phòng đã tập trung cao độ chỉ đạo và thực hiện các phong trào thi đua sôi nổi. Ngày đêm làm việc hăng say, công nhân xưởng Phát điện hoàn thành phục hồi, chạy thử vào ngày 15/10/1955, cung cấp điện cho nhà máy 10 ngày sau đó. Trong vòng 1,5 tháng, công nhân công trường đá Tràng Kênh và đoàn vận tải than đã khai thác, vận chuyển hàng trăm tấn đá, than sẵn sàng cho sản xuất. Bộ phận khai thác đất, dưới sự hỗ trợ của Văn phòng, đã phấn đấu cung cấp đủ nguyên liệu cho phân xưởng Máy đá trước giờ máy chạy.

Đặc biệt, với quyết tâm cao, dưới sự trợ giúp của các chuyên gia nước ngoài cùng các thợ lành nghề của Việt Nam, tập thể cán bộ, công nhân nhà máy lao động miệt mài không kể ngày đêm, đưa nhà máy nhả khói đúng dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga, ngày 07/11/1955. Tinh thần khí thế ấy tạo đà cho công việc phục hồi, đến cuối tháng 12/1955, 3 lò nung nữa được đưa vào sản xuất.

Nhà máy xi măng duy nhất vinh dự đón Bác về thăm

Thật vinh dự, tự hào, cách đây hơn 64 năm, ngày 30/5/1957, cán bộ công nhân Nhà máy Xi măng Hải Phòng được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm. Bác đến khu chuyển đá, bừa bùn, lò nung, đóng bao và nói chuyện với cán bộ, công nhân tại nhà Tháo (Phân xưởng đóng bao): “Nhà máy Xi măng Hải Phòng trước đây là của thực dân. Bây giờ là của các cô, các chú. Người công nhân trước đây là người làm thuê cho tư bản, bây giờ là người làm chủ đất nước, phải xứng đáng với vai trò của mình…”.

“Cuối cùng Bác mong các cô, các chú thực hiện tốt những điều sau đây: Phải tăng gia sản xuất. Phải thực hành tiết kiệm. Phải tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh kỷ luật lao động. Phải ra sức học tập, trau rồi văn hóa, chính trị và kỹ thuật. Phải luôn luôn đoàn kết, thật thà phê bình và tự phê bình...” - Bác nói.

Thực hiện lời dạy của Bác, cán bộ đảng viên, công nhân nhà máy tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua hợp lý hóa sản xuất, tăng năng suất lao động, quyết tâm hoàn thành vượt mức kế hoạch. Qua các phong trào thi đua, nhiều tập thể, cá nhân được khen thưởng. Tổ đá nhỏ ca A đi đầu trong phong trào cải tiến, hợp lý hóa sản xuất. Hai đồng chí Nguyễn Hiền Viết và Trương Thị Len trở thành chiến sỹ thi đua toàn quốc. Đồng chí Trương Thị Len được bầu là Đại biểu Quốc hội khóa II năm 22 tuổi (Đại biểu trẻ nhất) và vinh dự nhiều lần được gặp bác Hồ. Trước đó, năm 1957, Nhà máy được Chính phủ tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.

Trong chuyến công tác cùng Tổng công ty Xi măng Việt Nam (VICEM) đến VICEM Hải Phòng, tôi vinh dự được đến thăm và gặp gỡ bà Trương Thị Len - nguyên Tổ trưởng Tổ đá nhỏ ca A, Nhà máy Xi măng Hải Phòng - người vinh dự 7 lần được gặp Bác Hồ. Ở tuổi ngoài 80, nhưng mỗi lần nhắc lại kỷ niệm được đón Bác đến thăm nhà máy ngày 30/5/1957, bà Len xúc động kể: Chúng tôi nhớ như in từng lời Bác căn dặn: “Muốn khắc phục những khó khăn phải chịu khó, chịu khổ. Ra sức lao động sản xuất để cải thiện đời sống. Công cuộc xây dựng lại đất nước ngày nay như đào một cái giếng uống nước, trồng một cái cây ăn quả. Người đào giếng thì phải chịu khát rồi mới có nước. Người trồng cây phải cố gắng vun trồng thì cây mới có quả…”.

Sản xuất xi măng P600 xây dựng Lăng Bác

Nhà máy Xi măng Hải Phòng là nhà máy xi măng duy nhất cả nước được đón Bác Hồ muôn vàn kính yêu về thăm vào ngày 30/5/1957. Thật tự hào, sau khi Bác về cõi vĩnh hằng, năm 1973, Nhà máy Xi măng Hải Phòng được giao trọng trách sản xuất xi măng mác P600 phục vụ xây dựng lăng Bác.

Ông Nguyễn Văn Thiện - nguyên Tổng giám đốc Nhà máy Xi măng Hải Phòng giai đoạn 1975 - 1978 cho biết: Đầu năm 1973, Phó Thủ tướng Đỗ Mười gọi Bộ trưởng Bộ Kiến trúc (sau này là Bộ Xây dựng), Giám đốc Nhà máy Xi măng Hải Phòng lúc đó là đồng chí Bùi Đình Đổng cùng tôi lên gặp.

Phó Thủ tướng Đỗ Mười giao Nhà máy Xi măng Hải Phòng nghiên cứu, để sản xuất gần 8 nghìn tấn xi măng mác cao P600 xây dựng Lăng Bác bởi nếu không tự sản xuất trong nước thì phải nhập từ Liên Xô.

Mặc dù rất khó khăn do Nhà máy Xi măng Hải Phòng lúc đó sử dụng công nghệ ướt; các thiết bị lạc hậu, qua chiến tranh bị tàn phá nặng nề; nhiều khâu phải làm thủ công nhưng Ban lãnh đạo Nhà máy Xi măng Hải Phòng hứa trước Phó Thủ tướng quyết tâm làm được xi măng P600, có cường độ chịu nén là 600 kg/cm2.

Đảng ủy, Ban giám đốc, Công đoàn, Đoàn thanh niên, tất cả cán bộ, công nhân nhà máy cùng vào cuộc, phát động các phong trào thi đua, giành dây chuyền hiện đại nhất để thử nghiệm xi măng xây dựng Lăng Bác. Lựa chọn nguyên liệu đá vôi chất lượng tốt nhất; cử cán bộ kỹ thuật đứng giám sát chất lượng từng xe gòng rồi phối liệu để cho ra clinker. Tất cả đều làm thủ công; cân đong tính toán thủ công. Lần 1, chỉ sản xuất được xi măng mác P500.

Sau khi tính toán, phân tích phối liệu, tìm tòi, sáng tạo, cán bộ công nhân nhà máy thực hiện theo quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt và sản xuất được 200 tấn xi măng mác P600. Phó Thủ tướng Đỗ Mười cẩn thận đưa mẫu sang Viện Khoa học Liên Xô để thử nghiệm và kết quả xi măng của Nhà máy Xi măng Hải Phòng sản xuất đạt mác tiêu chuẩn P600.

Ngày 29/9/1973, Nhà máy Xi măng Hải Phòng bước vào đợt sản xuất chính thức xi măng P600. Công trình xây dựng Lăng Bác đã sử dụng gần 8 nghìn tấn xi măng do Nhà máy Xi măng Hải Phòng sản xuất. Cán bộ, lãnh đạo, công nhân nhà máy Xi măng Hải Phòng vẫn luôn tự hào đã được đóng góp một phần công sức để xây dựng Lăng Bác - nơi Bác kính yêu yên nghỉ.

“Hãy sản xuất thật nhiều xi măng cho Tổ quốc”

Trong bối cảnh đất nước trong chiến tranh, cần xi măng để xây dựng các cơ sở hạ tầng, lô cốt chiến hào, các nhà máy… và sau hòa bình cần nhiều hơn nữa xi măng để xây dựng hệ thống hạ tầng quốc gia, các nhà máy, đường xá, cầu cống, thủy điện, Bác đã dặn cán bộ công nhân ngành Xi măng “Hãy sản xuất thật nhiều xi măng cho Tổ quốc”.

Thực hiện lời Bác dạy và mong mỏi của Người, nhà máy Xi măng Hải Phòng nói riêng (nay là Công ty Xi măng VICEM Hải Phòng) và Tổng công ty Xi măng Việt Nam nói chung vẫn luôn khắc ghi và nỗ lực thực hiện. Trước thập niên 70 - 80 của thế kỷ XX, chỉ có duy nhất nhà máy xi măng Hải Phòng được xây dựng, vận hành sản xuất. Sau đó, các nhà máy xi măng như Bỉm Sơn, Hà Tiên, Hoàng Thạch được xây dựng. Và đến nay công suất toàn ngành Xi măng vượt hơn 100 triệu tấn, với 86 dây chuyền, trong đó có nhiều dây chuyền lớn, hiện đại. Từ nước nhập khẩu xi măng, Việt Nam tự sản xuất đủ xi măng phục vụ nhu cầu xây dựng trong nước và xuất khẩu. Riêng Tổng công ty Xi măng Việt Nam (VICEM) - doanh nghiệp xi măng lớn nhất Đông Nam Á có công suất 33 triệu tấn, giữ vai trò là trụ cột của ngành Xi măng Việt Nam, đảm nhận và hoàn thành nhiều trọng trách mà Chính phủ và Bộ Xây dựng giao.

Nhà máy Xi măng Hải Phòng xưa - nay là khu đô thị xi măng Hải Phòng, vẫn còn lưu giữ lịch sử, nơi có đền thờ Bác Hồ, Bảo tàng ngành Xi măng Việt Nam - nơi giữ ngọn lửa, hun đúc nhiệt huyết truyền thống quý báu của ngành Xi măng. Lời dạy của Bác luôn là “kim chỉ nam”, là động lực giúp cán bộ, công nhân lao động ngành Xi măng không ngừng lao động, sáng tạo để góp sức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. VICEM Hải Phòng nói riêng, Tổng công ty Xi măng VICEM nói chung đã vinh dự được tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý của Đảng - Nhà nước; nhiều cá nhân được tặng thưởng danh hiệu cao quý. Hiện VICEM đang đẩy mạnh tái cơ cấu, cổ phần hóa, áp dụng tiến bộ khoa học và các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, hướng đến sản xuất xanh, phát triển bền vững.