Giảm thiểu bất bình đẳng về cư trú

Liên Hợp Quốc đã chọn ngày Thứ hai đầu tiên của tháng 10 hàng năm là “Ngày Định cư thế giới” để phản ánh hiện trạng ở các đô thị và quyền cơ bản của con người là có một nơi cư trú an toàn.

Chủ đề được lựa chọn năm nay là “Thành phố tươi đẹp hơn, cuộc sống tốt đẹp hơn”, nhấn mạnh tầm nhìn về một thế giới đô thị bền vững, nơi khai thác các tiềm năng và khả năng, giảm thiểu sự bất bình đẳng, và có thể cung cấp nhà ở cho tất cả mọi người.

Khoảng 15 - 20% hộ gia đình tại khu vực đô thị thực sự gặp khó khăn về chỗ ở.

Theo “Báo cáo về hiện trạng các thành phố châu Á 2010” của UN-HABITAT thì tỷ lệ đô thị hóa trong khu vực châu Á đang ở mức 42,2%. Và với tốc độ đô thị hóa nhanh, đến năm 2025, châu Á ước tính sẽ có hơn 50% dân số sinh sống ở thành thị, và các xu hướng  cho thấy con số này sẽ tăng lên hai phần ba dân số thế giới trong vòng hai thế hệ tiếp theo.

Tại Việt Nam, tỷ lệ đô thị hóa hiện nay là 30,4% với dân số đô thị chiếm khoảng 27 triệu người  và tỷ lệ này dự kiến sẽ tăng lên 50% vào năm 2040. Với tốc độ tăng GDP tại các khu vực đô thị khoảng 12,6% và đóng góp gần 70% trong tổng GDP quốc gia, các đô thị Việt Nam đang đóng vai trò động lực trong phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, dân số đô thị tăng với tốc độ trung bình hàng năm khoảng 3% đã tạo áp lực rất lớn lên hệ thống cơ sở hạ tầng ở các thành phố và tăng thêm gánh nặng trong việc cung cấp nhà ở cho người dân. Do các dự án nhà ở mới thường tập trung vào nhóm dân cư có thu nhập cao, nên tại khu vực đô thị vẫn còn hàng vạn hộ gia đình thuộc các thành phần kinh tế khác nhau vẫn đang phải sống trong điều kiện chỗ ở không đảm bảo tiêu chuẩn tối thiểu. Trên 30% các hộ gia đình ở có diện tích nhà ở dưới 36m2, chỉ có 25% hộ gia đình có nhà ở kiên cố và 19% sống trong những căn nhà tạm bợ, cấu trúc không bền vững được làm từ các nguyên vật liệu rẻ tiền. Theo đánh giá chung có khoảng 15 - 20% hộ gia đình thuộc các thành phần kinh tế tại khu vực đô thị thực sự gặp khó khăn về chỗ ở.

Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa cao nhưng không đi kèm với quy hoạch đô thị bền vững dẫn đến những hệ lụy, như việc chuyển đổi một diện tích lớn đất nông nghiệp và ao hồ thành đất xây dựng đô thị ảnh hưởng đến phát triển nông nghiệp, an ninh lương thực, cũng như khả năng chống chịu của đô thị với biến đổi khí hậu.

Theo bà Inga Bjork-Klevby - Phó giám đốc điều hành UN-HABITAT: “Ngày Định cư thế giới” năm 2010 là dịp để có thể thực hiện mong muốn đem đến cho các cư dân một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Bà Inga Bjork-Klevby cũng đã chỉ ra 5 chiến lược để thực hiện các mục tiêu. Đó là: Cải thiện chất lượng cuộc sống (đặc biệt cho khoảng 1 tỷ người vẫn đang phải sống trong khu ổ chuột và những khu nhà ở dưới tiêu chuẩn trên khắp thế giới); Đầu tư vào con người; Khuyến khích những cơ hội kinh tế bền vững; Tăng cường sự tham gia; Khuyến khích xem xét các yếu tố văn hóa. “Khi chúng ta bước vào một thế giới của những thành phố tươi đẹp với những chính sách phù hợp hơn, năm chiến lược trên là năm chất xúc tác cần thiết để mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người” - bà Inga Bjork-Klevby khẳng định.