Dự án hồ chứa nước Giang Ma (Lai Châu): Phải chăng “mối ăn” từ hồ sơ mời thầu?

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu vừa ra quyết định phê duyệt danh sách nhà thầu đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật của Gói thầu số 16/2023/TV. Điều đáng nói là, trong hồ sơ mời thầu đặt ra những yêu cầu mà không ít nhà thầu, dù có năng lực tốt, nhiều kinh nghiệm vẫn phải "bó tay" chịu thua. Bởi vì, những yêu cầu đó chỉ có một nhà thầu có thể đáp ứng.

“Cài cắm” tiêu chí không phù hợp trong hồ sơ mời thầu?

Vừa qua, trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, từ ngày 24/2 đến ngày 7/3/2023 có đăng Thông báo mời thầu Gói thầu số 16/2023/TV: Khảo sát, lập thiết kế kỹ thuật, thiết kế BVTC - dự toán và điều tra, khảo sát mối, thuộc kế hoạch lựa chọn nhà thầu theo Quyết định số 208/QĐ-BNN-XD ngày 11/01/2023 thuộc dự án Hồ chứa nước Giang Ma (Gói thầu số 16/2023/TV), tỉnh Lai Châu do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu (Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT tỉnh Lai Châu) làm chủ đầu tư.

Trụ sở Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT tỉnh Lai Châu.

Theo phản ánh của bạn đọc tới Bảo vệ pháp luật, Dự án hồ chứa nước Giang Ma (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) có tổng mức đầu tư 340,5 tỉ đồng, nguồn vốn Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, trong đó gói thầu tư vấn - Gói thầu số 16/2023/TV, trị giá trị hơn 10,4 tỉ đồng có nhiều dấu hiệu bất thường. Bởi lẽ, trong khi nhiều phần việc quan trọng của gói thầu liên quan đến kỹ thuật thi công, xây dựng thì chủ đầu tư đặt ra các yêu cầu trong hồ sơ mời thầu (HSMT) rất bình thường. Thế nhưng, việc khảo sát, thiết kế xử lý mối chỉ chiếm một phần việc rất nhỏ trong gói thầu thì lại được chủ đầu tư quan tâm đặc biệt và đặt ra các yêu cầu không phù hợp, trái quy định của pháp luật. Việc này, khiến nhiều người không khỏi nghi ngờ về việc chủ đầu tư “cài cắm” các tiêu chí không phù hợp trong HSMT, nhằm “chốt chặn” hạn chế các nhà thầu; đồng thời áp dụng phương pháp giá cố định để lựa chọn nhà thầu, nhằm “ưu ái” riêng cho 1 nhà thầu thân quen nào đó.

Cụ thể, tại HSMT, Chương III: Tiêu chuẩn đánh giá E-HSDT, Mục 1. Đánh giá tính hợp lệ của e-HSDT, nội dung thứ 3, yêu cầu nhà thầu: “Có đủ điều kiện năng lực hoạt động theo quy định của pháp luật chuyên ngành (nếu có). Theo đó, “Nhà thầu tham gia đấu thầu phải bảo đảm đáp ứng điều kiện có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng khảo sát địa hình, khảo sát địa chất….”. Ngoài ra, chủ đầu tư còn yêu cầu nhà thầu: “có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động khoa học và công nghệ lĩnh vực khảo sát, thiết kế xử lý mối. Nhà thầu có E-HSDT hợp lệ được xem xét, đánh giá trong các bước tiếp theo”..

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu, việc Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT Lai Châu đưa vào HSMT, yêu cầu nhà thầu phải có: "giấy chứng nhận đăng ký hoạt động khoa học và công nghệ lĩnh vực khảo sát, thiết kế xử lý mối" và coi đây là “điều kiện năng lực hoạt động theo quy định của pháp luật chuyên ngành” là trái với khoản 1 Điều 7, Luật Đầu tư 2020. Đây là việc cố tình “cài cắm” một cái “giấy phép con” vào HSMT, và chỉ nhà thầu nào có được cái “giấy phép con” này thì hồ sơ dự thầu mới hợp lệ, mới tiếp tục được xét vào vòng trong. Đây là rào cản nhằm "chốt chặn", hạn chế các nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu.

Bên cạnh đó, tại Bảng số 1, Mục 2. Tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, ở nội dung 3.11, yêu cầu về nhân sự: “chủ trì khảo sát, lập phương án xử lý mối: "Là nhân sự có giấy chứng nhận bồi dưỡng nghiệp vụ khảo sát mối công trình đê, đập còn hiệu lực”. Đồng thời, nhân sự này phải có trình độ học vấn chuyên ngành Sinh học; được tính điểm theo bằng cấp: tốt nghiệp thạc sỹ trở lên: 1 điểm; tốt nghiệp đại học: 0,7 điểm; trường hợp khác: 0 điểm.

Cũng theo các chuyên gia, việc yêu cầu nhân sự phải có giấy chứng nhận bồi dưỡng nghiệp vụ khảo sát mối công trình đê, đập và lấy trình độ thạc sĩ, cử nhân để tính điểm là trái với quy định tại Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT, quy định những nội dung không được phép đưa vào hồ sơ mời thầu: “Đối với tất cả các gói thầu: Quy định các tiêu chí mà pháp luật chuyên ngành không yêu cầu như: giấy phép hành nghề, giấy xác nhận đối tác và các yêu cầu về chứng chỉ, chứng nhận mà pháp luật chuyên ngành không quy định”.

Giải thích của Chủ đầu tư…

Hết thời hạn mời thầu, ngày 27/3/2023, Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT tỉnh Lai Châu đã đóng thầu. Kết quả, chỉ có một nhà thầu duy nhất là nhà thầu liên danh Trung tâm Khoa học và Triển khai kỹ thuật thủy lợi - Viện Sinh thái và Bảo vệ công trình nộp hồ sơ dự thầu hợp lệ, đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật trong HSMT đặt ra.

Theo kết quả được cập nhật trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, ngày 27/3, Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT tỉnh Lai Châu đóng thầu; ngày 28/3, đơn vị này tổ chức chấm thầu và ngày 29/3, đã có kết quả.

Ngày 30/3, ông Nguyễn Bá Nho - Giám đốc Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT tỉnh Lai Châu đã ký Quyết định số 30/QĐ-BQLDA, phê duyệt danh sách nhà thầu đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật của Gói thầu số 16/2023/TV. Theo đó, nhà thầu liên danh là Trung tâm Khoa học và Triển khai kỹ thuật thủy lợi - Viện Sinh thái và Bảo vệ công trình đạt 91 điểm kỹ thuật, xếp hạng thứ nhất.

Quyết định số 30/QĐ-BQLDA, phê duyệt danh sách nhà thầu đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật của Gói thầu số 16/2023/TV.

Theo biên bản mở thầu ngày 30/3, Gói thầu số 16/2023/TV thuộc lĩnh vực tư vấn, thời gian thực hiện 4 tháng, giá dự toán: 10,467 tỉ đồng; giá dự thầu sau giảm giá là: 10,4 tỉ đồng, tiết kiệm 67 triệu đồng.

Liên quan đến các nội dung trên, qua điện thoại, trao đổi với Phóng viên Bảo vệ pháp luật, ông Nguyễn Bá Nho - Giám đốc Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT tỉnh Lai Châu cho biết: Tại dự án Hồ chứa nước Giang Ma, “Chúng tôi thiết kế cái đập đất khá to, đây là hạng mục chính; gói thầu này bé tí, trị giá có vài trăm triệu ấy mà". "Tôi cũng xin thông tin để Phóng viên nắm được và trả lời bạn đọc. Bây giờ công khai hết mà, Phóng viên có thể lên mạng xem hồ sơ thì thấy các tiêu chí rất là bình thường, chứ không có gì cài cắm trong hồ sơ đâu(?!). Còn cái tiêu chí thì tôi xem rồi, kể cả anh không có điểm tối thiểu, kể cả anh bằng 0 điểm cũng vẫn bình thường, vẫn vào vì tỷ trọng điểm so với tổng thể của gói thầu này nó rất là bé, cho nên không ảnh hưởng gì lớn tới vấn đề là cài cắm trúng thầu hay không trúng thầu(?!). Anh có 1 điểm hay 2 điểm chấm thì anh đạt điểm vẫn vào bình thường(?!)”, ông Nho cho biết.

Ngày 31/3, trao đổi với Phóng viên, ông Lê Xuân Huỳnh - cán bộ phòng Kế hoạch, Ban QLDA ĐTXD các công trình NN&PTNT tỉnh Lai Châu - người được ông Nguyễn Bá Nho giao cho tiếp Phóng viên. Ông Huỳnh cho biết, ông nằm trong bộ phận thẩm định hồ sơ thầu.

Phóng viên đặt vấn đề: Hiện tại, Gói thầu số 16/2023/TV đã được chấm xong và ngày hôm qua (30/3), Giám đốc Ban đã ký quyết định phê duyệt danh sách nhà thầu đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật của gói thầu. Sau đó, Ban đã đính kèm bản scan lên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Tuy nhiên, không thấy đính kèm bản quyết định thành lập tổ chấm thầu, biên bản chấm thầu và báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu? Vì vậy, Phóng viên đã đề nghị ông Huỳnh cho xem các văn bản này. Ông Huỳnh liền đưa Phóng viên sang phòng bên cạnh, mở máy tính cho Phóng viên xem bản scan Quyết định thành lập tổ chấm thầu, ngày 10/2/2023.

Còn biên bản chấm thầu và báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu, theo ông Huỳnh, khi chấm thầu đã tích luôn ở trên hệ thống. Rồi ông Huỳnh bảo một nam nhân viên mở một máy tính khác để cho Phóng viên xem. Tuy nhiên, sau một hồi lâu, nam nhân viên bảo rằng hệ thống mạng bị lỗi, không thể mở được.

Phóng viên thắc mắc, biên bản chấm thầu và báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu phải là bản cứng, được in ra để các thành viên trong tổ chấm thầu ký vào, rồi sau đó được scan để đính kèm lên hệ thống mạng đấu thầu. Nhưng PV đã kiểm tra trên hệ thống mạng đấu thầu không thấy, nên mới đề nghị được xem thực tế. “Vậy, không có bản cứng à? Tôi nghi ngờ về việc, đến thời điểm hiện tại, chưa có biên bản chấm thầu và báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu?”, Phóng viên nghi ngờ đặt câu hỏi.

Ông Huỳnh nhanh nhảu trả lời: “Có chứ, anh cứ yên tâm! Bọn em làm là phải đầy đủ chứ! Sau này, những văn bản, tài liệu anh đề nghị, bọn em sẽ gửi về cho. Anh cứ cho em địa chỉ người nhận, tài liệu bọn em gửi anh chính thống, có dấu má đầy đủ”…(?)