(Xây dựng) – Luật Nhà ở 2023 vừa được Quốc hội thông qua đã chính thức quy định: Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (TLĐLĐVN) là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (NƠXH) cho công nhân, người lao động (NLĐ) thuê, bằng nguồn tài chính Công đoàn. Chính sách này sẽ được thực thi trong thời gian tới như thế nào? Trưởng ban Ban quản lý Dự án Thiết chế Công đoàn thuộc TLĐLĐVN, ông Lê Văn Nghĩa đã trả lời phỏng vấn Báo Xây dựng.
 |
| Ông Lê Văn Nghĩa |
Thưa ông, theo khảo sát của tổ chức Công đoàn, nhu cầu thuê NƠXH của NLĐ như thế nào?
- Cả nước đang có khoảng 3,78 triệu công nhân lao động làm việc trực tiếp trong các khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất (KCX), trong số đó có khoảng 1,8 triệu lao động có nhu cầu về nhà ở. Công nhân lao động ngoài KCN, KCX nhu cầu về nhà ở càng lớn…
Tuy nhiên, việc phát triển NƠXH cho công nhân, NLĐ chưa đáp ứng được nhu cầu. Đến nay mới có 126 dự án hoàn thành đầu tư xây dựng, với quy mô khoảng 62.700 căn hộ, tổng diện tích 3.135.000 m2, đáp ứng được gần 30% nhu cầu.
Theo khảo sát của tổ chức Công đoàn, 60% số công nhân lao động đang phải thuê tại các khu nhà trọ do người dân tự xây, thường chật chội, ẩm thấp, thiếu ánh sáng, thiếu tiện ích, không bảo đảm an ninh, an toàn. Tiền thuê nhà từ khoảng 800 nghìn đồng đến 1,5 triệu đ/tháng…
Với thu nhập trung bình 6 - 9 triệu đ/người/tháng, hầu hết các gia đình công nhân không có nhiều khả năng tích lũy tài chính để mua nhà. Họ hoặc đang mong chờ có thể mua căn hộ trả góp tại các dự án NƠXH giá rẻ, hoặc trông chờ vào việc trợ cấp của Nhà nước, DN, để được thuê những căn hộ phù hợp với khả năng kinh tế, bảo đảm nhu cầu sinh hoạt…
 |
Các căn hộ nhà ở công nhân tại Khu thiết chế Công đoàn KCN Đồng Văn II được lấp đầy 100%.
TLĐLDVN đã và đang triển khai Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của Công đoàn tại các KCN, KCX”. Hiệu quả triển khai Đề án như thế nào, thưa ông?
- Thời gian qua, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về chăm lo, cải thiện đời sống, việc làm cho công nhân lao động, TLĐLĐVN đã lập Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của Công đoàn tại các KCN, KCX” (Đề án) nhằm giải quyết khó khăn về nhà ở, nhà trẻ, nơi vui chơi, sinh hoạt văn hóa thể thao cho đoàn viên, NLĐ tại các KCN, KCX. Đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017 và sửa đổi bổ sung tại Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 04/11/2020.
Triển khai thực hiện Đề án, TLĐLĐVN đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc giới thiệu, chấp thuận địa điểm cho TLĐLĐVN khảo sát lập quy hoạch khu thiết chế Công đoàn. Đến nay, đã có 36 địa phương giới thiệu địa điểm khu đất, trong đó có 13 đơn vị đã phê duyệt quy hoạch chi tiết…
TLĐLĐVN cũng đã thành lập Ban Quản lý dự án thiết chế Công đoàn (Ban quản lý dự án chuyên ngành) và giao làm chủ đầu tư các dự án thiết chế Công đoàn theo Đề án được duyệt.
Khu thiết chế Công đoàn tại KCN Đồng Văn II, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam là dự án đầu tiên trong cả nước được hoàn thành đầu tư xây dựng theo Đề án. Dự án gồm 5 tòa nhà, với tổng số 244 căn hộ, đã đưa vào sử dụng. 100% căn hộ đã được công nhân thuê, vào ở ổn định, với mức thuê ưu đãi, thấp nhất 1 triệu đ/tháng cho căn hộ 30 m2, đến cao nhất là 2,4 triệu đ/tháng cho căn hộ 50 m2.
Thực tế đầu tư, quản lý, vận hành Khu thiết chế Công đoàn tại KCN Đồng Văn II cho thấy, NLĐ chủ yếu từ địa phương khác tới KCN làm việc. Họ có thể có sẵn nhà ở quê, vị trí làm việc không cố định trong thời gian dài, nên họ có nhu cầu thuê nhà ở gần nhà máy trong một vài năm hoặc lâu hơn. Tỷ lệ NLĐ muốn thuê nhà rất lớn, chiếm đến 50% lượng người đang lao động tại KCN. Do đó, việc hình hành quỹ NƠXH cho NLĐ trong KCN, KCX thuê là cần thiết…
Thưa ông, chính sách TLĐLĐVN là cơ quan chủ quản dự án đầu tư NƠXH cho công nhân, NLĐ thuê, bằng nguồn tài chính Công đoàn được chính thức quy định trong Luật Nhà ở năm 2023. Chính sách này có ý nghĩa như thế nào đối với tổ chức Công đoàn và NLĐ?
- Việc Quốc hội thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi) ngày 27/11/2023, trong đó quy định TLĐLĐVN là cơ quan chủ quản dự án đầu tư NƠXH cho công nhân, NLĐ thuê bằng nguồn tài chính Công đoàn ngay trước Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam là một món quà thiết thực đối với tổ chức Công đoàn và NLĐ trong cả nước.
Chính sách này phát huy vai trò, trách nhiệm của TLĐLĐVN trong việc chăm lo lợi ích, bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, trong đó có quyền có chỗ ở, nâng cao chất lượng cuộc sống cho NLĐ. Khi được bảo đảm an sinh xã hội, NLĐ chắc chắn sẽ gắn bó hơn với DN và nhiệt tình tham gia tổ chức Công đoàn nhiều hơn nữa.
Tham gia phát triển NƠXH, TLĐLĐVN không chỉ góp phần tháo gỡ nhu cầu, bức xúc của NLĐ trong và ngoài KCN, KCX về nhà ở, mà còn cung cấp thêm nguồn cung NƠXH cho thị trường, góp phần triển khai thực hiện hiệu quả Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân KCN giai đoạn 2021 - 2030” của Chính phủ.
NLĐ đang rất kỳ vọng chính sách này được thực thi càng sớm càng tốt, để NLĐ có điều kiện tiếp cận chỗ ở tốt hơn, “an cư lạc nghiệp”, yên tâm công tác…
Thưa ông, trong thời gian tới, TLĐLĐVN có những giải pháp gì nhằm triển khai thực hiện chính sách tổ chức Công đoàn đầu tư xây dựng NƠXH, cho công nhân, NLĐ thuê?
- Thực thi chính sách, TLĐLĐVN đã đề xuất với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục rà soát quy hoạch KCN để xác định quỹ đất dịch vụ chưa xây dựng công trình, giới thiệu TLĐLĐVN và doanh nghiệp kinh doanh KCN triển khai xây dựng nhà ở cho công nhân thuê.
Trước mắt, TLĐLĐVN sẽ khảo sát nhu cầu về nhà ở của 36 địa phương đã giới thiệu vị trí đất để TLĐLĐVN xem xét đầu tư thiết chế Công đoàn. Nếu nhu cầu và vị trí đất đó phù hợp thì sẽ tiến hành các bước tiếp theo như lập quy hoạch, xin chủ trương đầu tư, lập trình tự thủ tục đầu tư và triển khai công tác đầu tư xây dựng dự án NƠXH cho công nhân thuê theo đúng quy định tại Luật Nhà ở 2023, Luật Đất đai 2024 và các Nghị định, thông tư hướng dẫn.
Hiện tại, chúng tôi vẫn phải chờ Luật Nhà ở 2023, Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025 và các nghị định, thông tư hướng dẫn được ban hành…
Dự kiến, việc triển khai các dự án nhà ở công nhân theo hai hình thức. Một là, dự án NƠXH cho công nhân thuê, bằng nguồn tài chính Công đoàn. TLĐLĐVN chịu trách nhiệm phê duyệt, cấp vốn đầu tư, phê duyệt dự án đầu tư, phê duyệt giá cho thuê... và giao Ban Quản lý dự án thiết chế Công đoàn làm chủ đầu tư, trực tiếp triển khai dự án NƠXH.
Hai là, TLĐLĐVN phối hợp với với các nhà đầu tư KCN, cùng với UBND tỉnh lựa chọn nhà đầu tư triển khai phát triển dự án NƠXH cho NLĐ thuê và mua, theo Quyết định số 1729/QĐ-TTg. Thực hiện đồng bộ cả 2 hình thức đầu tư sẽ giúp sớm tăng quỹ nhà NƠXH, đáp ứng nhu cầu của NLĐ.
So với các dự án NƠXH thông thường, các dự án NƠXH do tổ chức Công đoàn đầu tư có sự khác biệt gì, thưa ông?
- Khi TLĐLĐVN tham gia đầu tư các khu NƠXH để cho thuê thì NLĐ sẽ được thuê những căn hộ có giá rẻ hơn so với thị trường bên ngoài. Hơn nữa, TLĐLĐVN đầu tư xây dựng khu thiết chế văn hóa - thể thao đồng bộ trong dự án NƠXH, nhà ở công nhân, tạo ra nơi ở có môi trường tốt, giúp NLĐ tái tạo sức lao động tốt hơn. NLĐ được đảm bảo an ninh trật tự tốt hơn khi sống trong các khu nhà này.
Ngoài ra, TLĐLĐVN chú trọng triển khai các dự án NƠXH gần KCN, với khoảng cách từ 3 -5 km, xa nhất là 7 - 8 km. Nhờ đó, áp lực về giao thông, hạ tầng sẽ giảm đi, tiết kiệm chi phí cho xã hội và cho NLĐ…
Như ông vừa đề cập, nhu cầu về nhà ở của NLĐ lớn, vậy nguồn tài chính Công đoàn có bảo đảm triển khai các dự án không, thưa ông?
- Nguồn tài chính Công đoàn sẽ hạn chế nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước. Do vậy, TLĐLĐVN chỉ tập trung đầu tư dự án NƠXH cho thuê ở những khu vực trọng điểm, cần thiết, như một mô hình điểm. Từ đó, nhân rộng mô hình ra nhiều khu vực khác trong cả nước, cho xã hội, DN biết, để cùng tham giam đầu tư thêm dự án NƠXH, như hình thức đầu tư thứ hai tôi vừa đề cập ở trên.
Xin nhấn mạnh là các dự án NƠXH đầu tư từ nguồn tài chính Công đoàn được thiết kế đồng bộ giữa nhà ở và thiết chế văn hóa, gồm trường học, trạm y tế, khu chơi thể thao… Trong đó, TLĐLĐVN chỉ có chức năng làm nhà ở, nhà đa năng phục vụ hoạt động văn hóa, thể thao. Các công trình trường học, trạm y tế… sẽ do UBND tỉnh đầu tư hoặc là kêu gọi xã hội hóa.
Được biết, thời gian tới, lãnh đạo TLĐLĐVN sẽ xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân lao động hợp lý, cân đối với các hoạt động chăm lo khác cho đoàn viên và NLĐ.
TLĐLĐVN sẽ tiếp tục rút kinh nghiệm từ dự án Thiết chế Công đoàn tại KCN Đồng Văn II để đẩy mạnh triển khai các dự án thiết chế Công đoàn tiếp theo. Ban Quản lý dự án thiết chế Công đoàn cũng sẽ tiếp tục nâng cao năng lực, nỗ lực triển khai các dự án khả thi, đảm bảo tiến độ, chất lượng, đáp ứng mong mỏi của NLĐ về một nơi ở thoải mái, vui vẻ, điều kiện sinh sống tốt, phù hợp với khả năng chi trả.
Trân trọng cảm ơn ông!
PV
Theo
