(Xây dựng) - Cùng với thời gian và sự phát triển của đất nước, di tích lịch sử Đền Hùng ngày càng được quan tâm một cách toàn diện, đánh dấu những thay đổi, sự tôn vinh di tích và tín ngưỡng thờ cúng Tổ tiên của Nhà nước và nhân dân ta qua hàng loạt quy định về quản lý, bảo vệ, đầu tư tôn tạo xây dựng và tổ chức lễ hội Đền Hùng. Trong đó, là công tác đầu tư để bảo tồn, tôn tạo và xây dựng các công trình văn hóa, tín ngưỡng tại Đền Hùng đảm bảo xứng tầm là nơi cội nguồn tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương.
Phạm vi khu di tích lịch sử Đền Hùng theo quy hoạch có diện tích tự nhiên 1.030ha và vùng đệm thuộc các xã Hy Cương, Chu Hóa, Tiên Kiên, Thanh Đình, Kim Đức, Phù Ninh và Vân Phú. Quy hoạch được phân thành 2 khu chức năng: Khu I có diện tích 32ha, gồm các công trình di tích trên núi Nghĩa Lĩnh; Khu II bao gồm các diện tích còn lại là vùng cảnh quan bảo vệ Khu di tích và các công trình phục vụ lễ hội.
Trong những năm gần đây, được sự quan tâm đầu tư của Nhà nước và tấm lòng hảo tâm công đức của các địa phương, DN, của đông đảo đồng bào trong và ngoài nước, công tác tu bổ, tôn tạo và xây dựng các công trình trong di tích ngày càng được mở rộng và phát huy hiệu quả. Toàn bộ khu I có diện tích 32ha, gồm có các công trình kiến trúc cổ trên núi Hùng, đó là: Đền Thượng, đền Trung, đền Hạ, lăng Hùng Vương, chùa Thiên Quang, Gác chuông, Bảo tháp, Cột đá thề, đền Giếng và rừng nguyên sinh được bảo vệ nghiêm ngặt và được tu bổ đồng bộ, khang trang bằng các vật liệu bền vững nhưng vẫn giữ được kiểu dáng kiến trúc cổ kính xưa. Các đồ thờ tự, các hoành phi, câu đối được khôi phục bổ sung và sơn son thếp vàng lộng lẫy. Khu sân vườn các đền được cải tạo, hệ thống đường hành hương trên di tích được sửa chữa nâng cấp, trồng bổ sung các loại cây bản địa và các lớp thảm thực vật tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp và trang nghiêm hơn.
Năm 2005, đền Tổ mẫu Âu Cơ được khánh thành trên đỉnh núi Vặn. Năm 2009, đền thờ cha Lạc Long Quân được khánh thành trên đồi Sim. Các công trình đền Hạ, đền Trung, đền Thượng, đền Giếng, chùa Thiên Quang trên núi Hùng đều được trùng tu, tôn tạo khang trang… đã làm cho diện mạo di tích ngày càng uy linh, đẹp đẽ. Đồng bộ với các hạng mục công trình kiến trúc thờ tự là những công trình phụ trợ để cải tạo cảnh quan, như: Kè hồ nước, xây cầu đá, làm các tiểu cảnh trong khuôn viên di tích để tạo sự hài hòa giữa kiến trúc với thiên nhiên cây xanh, hồ nước tạo nên không gian thâm tịch và linh thiêng cho cả quần thể di tích.
Song song với việc tu bổ, tôn tạo, xây dựng mới các công trình đền, chùa thì một loạt các công trình hạ tầng, kiến trúc cảnh quan đáp ứng nhu cầu phục vụ nhân dân cũng được quan tâm đầu tư: Triển khai thi công xây dựng sân Trung tâm lễ hội, đường trục hành lễ; cổng trung tâm lễ hội; cải tạo bảo tàng Hùng Vương, cải tạo đồi Công Quán; mở rộng, xây dựng mới các bãi đỗ xe; các khu dịch vụ du lịch; các công trình phục vụ các hoạt động nghệ thuật, thể dục, thể thao; các công trình cảnh quan sinh thái; Nhà làm việc khu di tích và nhà tiếp đón khách. Xây dựng bức tranh “Ngày hội non sông”; các bảng điện tử đưa thông tin về Đền Hùng; xây dựng cổng biểu tượng; triển khai xây dựng hệ thống cấp nước hồ cảnh quan và phòng chống cháy rừng; các công trình hạ tầng phục vụ nhu cầu thiết yếu cho nhân dân về thăm viếng di tích; mở rộng vườn cây lưu niệm quốc gia số 1 và 2; cải tạo vườn ươm cây giống phát triển rừng; trồng mới và trồng bổ sung hàng chục vạn cây xanh bản địa vào các công trình và rừng quốc gia;…
Thực hiện lời căn dặn của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn khi lên thăm Đền Hùng năm 1977 là cần xây dựng Tháp tưởng niệm các Vua Hùng để "từ đền Hùng nhìn ra cả nước và cả nước hướng về đất Tổ Hùng Vương". Để có cơ sở lựa chọn phương án tối ưu có tính khả thi để xây dựng Tháp Hùng Vương, UBND tỉnh Phú Thọ cũng đã quyết định thành lập Ban Tổ chức cuộc thi “Thiết kế Tháp Hùng Vương”. Cuộc thi đã chọn được 2 tác phẩm thiết kế có ý tưởng sáng tạo, độc đáo và sâu sắc để trưng cầu ý kiến đóng góp của đông đảo tầng lớp nhân dân trong dịp Lễ hội Đền Hùng.
Trong thời gian tới, Khu di tích lịch sử Đền Hùng sẽ tiếp tục tập trung vào việc thực hiện một số dự án, cấp thiết trước mắt đó là hoàn thành dự án trung tâm lễ hội giai đoạn III; dự án tượng đài Hùng Vương; một số công trình hạ tầng kỹ thuật, cảnh quan thiết yếu trong khu vực; thực hiện di chuyển các hộ dân ra khỏi khu vực di tích khu vực bảo vệ nghiêm ngặt.
Có thể nói, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Phú Thọ, với sự chung tay, hợp sức của mọi tầng lớp nhân dân, công tác tu bổ, tôn tạo quản lý và phát huy giá trị lịch sử văn hóa của Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng đã được triển khai thực hiện một cách tích cực, toàn diện và có hiệu quả. Vì vậy, đã tạo nên những công trình kiến trúc đẹp, bền vững. Di tích Đền Hùng vẫn bảo tồn được những nét cổ kính và không gian lễ hội linh thiêng, đặc sắc, cùng với đó đã có thêm nhiều hạng mục công trình văn hóa mới, cơ sở hạ tầng và cảnh quan môi trường được đầu tư khang trang để phục vụ và thu hút đông đảo du khách về thăm viếng.
Kế thừa thành quả trong việc bảo tồn, xây dựng và phát triển Đền Hùng, UBND tỉnh Phú Thọ đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt dự án quy hoạch Khu di tích lịch sử Đền Hùng giai đoạn 2016 - 2025 để tiếp tục có những phương hướng đầu tư bảo tồn, tôn tạo, xây dựng Đền Hùng trung tâm văn hóa tín ngưỡng tâm linh thờ cúng Tổ tiên của dân tộc, thực sự trở thành điểm đến của du lịch Việt Nam thế kỷ XXI.
Đền Hùng là nơi thờ tự Tổ tiên của dân tộc, mỗi người dân Việt Nam dù đang sinh sống trong nước hay nước ngoài cũng không quên nhớ về nguồn cội. Ngày nay đất nước thanh bình và đang trên đà phát triển. Đời sống của con cháu Lạc Hồng ngày càng được nâng cao. Đó là "phúc lộc" của các Vua Hùng ban tặng. Chúng ta, những người con Lạc cháu Hồng hãy cùng nhau đóng góp công sức, trí tuệ để tri ân công đức Tổ tiên và góp phần tu bổ, tôn tạo xây dựng Di tích lịch sử Đền Hùng xứng tầm với vị thế là Di tích Quốc gia đặc biệt - nơi linh thiêng thờ tự các bậc tiền nhân có công dựng nước.
Về thăm Đền Hùng hôm nay, đồng bào và du khách sẽ cảm nhận sự đổi thay về nhiều mặt. Đó chính là kết quả của sự lao động miệt mài và năng động của tập thể cán bộ, công nhân viên Khu di tích lịch sử Đền Hùng và ý thức trách nhiệm của những người được Nhà nước và nhân dân giao nhiệm vụ trông nom, hương khói Lăng miếu Tổ tiên. Về Đền Hùng, thắp nén hương thơm trên bàn thờ Tổ tri ân công đức Tổ tiên đó là một nghĩa cử cao đẹp, nối tiếp truyền thống ngàn đời của dân tộc Việt Nam.
Ngày giỗ Tổ Hùng Vương đang đến gần, cùng với sự nỗ lực của tỉnh Phú Thọ và các ban ngành, Khu di tích lịch sử Đền Hùng đã sẵn sàng cho một mùa lễ hội mới, với một không gian lễ hội linh thiêng, một môi trường phục vụ an toàn, thoải mái cho đồng bào và du khách bốn phương về tri ân công đức Tổ tiên.
Tham Thiện
Theo
