(Xây dựng) - Ngày 12/6, Quốc hội đã làm việc tại hội trường, thông qua Luật Cạnh tranh (sửa đổi) và thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học.
Mở rộng phạm vi áp dụng luật
Theo đó, những điểm mới của dự án luật, bao gồm: Mở rộng phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; thay đổi cách tiếp cận kiểm soát hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh; thay đổi cách tiếp cận kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, vị trí độc quyền; thay đổi cách tiếp cận kiểm soát tập trung kinh tế; điều chỉnh quy định kiểm soát hành vi cạnh tranh không lành mạnh; hoàn thiện mô hình cơ quan cạnh tranh.
Luật gồm 10 chương và 118 điều với mục tiêu nhằm tạo lập, duy trì và bảo đảm môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng giữa các DN trên thị trường. Tăng cường khả năng tiếp cận thị trường, phân bổ hiệu quả các nguồn lực, nâng cao hiệu quả kinh tế, phúc lợi xã hội và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; bảo đảm và tăng cường khả năng thực thi thông qua việc tạo điều kiện thuận lợi cho DN, cho công tác thực thi pháp luật của cơ quan chức năng; tránh mâu thuẫn với các luật chuyên ngành có liên quan và phù hợp với cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Theo Luật Cạnh tranh sửa đổi, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia thông qua các cam kết quốc tế về cạnh tranh trong các hiệp định thương mại song phương, đa phương, có trách nhiệm tiến hành các hoạt động hợp tác với các cơ quan cạnh tranh nước ngoài trong quá trình tố tụng cạnh tranh để kịp thời phát hiện, điều tra và xử lý đối với các hành vi được thực hiện bên ngoài lãnh thổ Việt Nam gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh trên thị trường Việt Nam.
Trong trường hợp không có điều ước quốc tế giữa Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ khác, cơ quan cạnh tranh sẽ hợp tác với các cơ quan cạnh tranh các nước thông qua các diễn đàn quốc tế như ASEAN, APEC, diễn đàn cạnh tranh quốc tế (ICN), diễn đàn cạnh tranh các nước Đông Á và các thỏa thuận hợp tác song phương giữa các cơ quan cạnh tranh.
Theo đó, cơ quan cạnh tranh là Ủy ban Cạnh tranh quốc gia trực thuộc Bộ Công Thương (trên cơ sở hợp nhất Cơ quan quản lý cạnh tranh và Hội đồng cạnh tranh, Văn phòng Hội đồng cạnh tranh hiện nay) là cơ quan bán tư pháp, vừa thực hiện chức năng tham mưu giúp Bộ Công Thương thực hiện quản lý nhà nước về cạnh tranh, vừa thực hiện chức năng tố tụng trong lĩnh vực cạnh tranh là rất cần thiết, là phương án phù hợp.
Chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục đại học
Thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học, các đại biểu tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục đại học nhằm khắc phục bất cập, hạn chế của Luật hiện hành; thể chế hóa chủ trương, quan điểm về đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo tinh thần Hiến pháp 2013 và các nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới tổ chức quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập và yêu cầu về cơ cấu, trình độ, chất lượng nguồn nhân lực của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan - Hà Nội, đại biểu Đinh Thị Phương Lan - Quảng Ngãi đều nhất trí cho rằng, Luật Giáo dục đại học 2012 là luật chuyên ngành đầu tiên điều chỉnh cho việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo chuyển biến tích cực cả về tư duy và nhận thức với công tác này, góp phần cung cấp nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua. Tuy nhiên, các đại biểu cũng chỉ rõ, môi trường pháp lý nước ta trong thời gian qua có nhiều bước tiến cao, với việc ban hành Hiến pháp 2013, và thực hiện điều chỉnh, ban hành mới những luật liên quan. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung kịp thời Luật Giáo dục đại học hiện hành để phù hợp với tình hình thực tiễn, đồng bộ với hệ thống pháp luật liên quan là cần thiết. Yêu cầu đặt ra là việc sửa đổi, bổ sung luật hiện hành phải trên tinh thần tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục đại học, đồng thời đẩy mạnh tiến trình hội nhâp sâu rộng hơn vào hệ thống giáo dục thế giới, nhưng vẫn bảo đảm nền giáo dục đại học nhân bản, khai sáng, và mang đậm cốt cách Việt.
Một trong những điểm đáng ghi nhận của bản dự thảo Luật trình Quốc hội lần này, đó là đã có những bước tiến quan trọng về cách tiếp cận, tư tưởng chỉ đạo, phản ánh tư duy mới về nâng cao chất lượng giáo dục đại học, thể chế hóa rõ nét hơn quan điểm “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục” của Đảng, Nhà nước. Trong khi đó, một số đại biểu cho rằng, Ban soạn thảo nên chọn những vấn đề căn cơ nhất để sửa đổi, bổ sung, nhằm tạo động lực phát triển cho giáo dục đại học.
Cho ý kiến về tự chủ đại học, các đại biểu nhấn mạnh việc đẩy mạnh tự chủ đại học là cần thiết và phù hợp với xu thế chung của giáo dục đại học. Đi đôi với mở rộng tự chủ là tăng cường trách nhiệm giải trình và đổi mới quản trị cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là nâng cao vai trò, năng lực của Hội đồng trường. Tuy nhiên, một số đại biểu đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm, nội hàm về quyền tự chủ, năng lực tự chủ; về phạm vi, mức độ, điều kiện thực hiện quyền tự chủ phù hợp với năng lực của cơ sở giáo dục đại học và yêu cầu cụ thể về trách nhiệm giải trình; đồng thời, cần quy định trong dự thảo Luật nguyên tắc pháp lý cần thiết nhằm tạo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật về vấn đề tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là về tổ chức - nhân sự, tài chính, tài sản.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa - Đồng Tháp, dù quyền tự chủ của các trường đại học là vấn đề then chốt, được nhấn mạnh trong dự thảo Luật, song vẫn cần làm rõ nội hàm, nội dung, phương thức, các tiêu chí và điều kiện để các trường tự chủ. Đồng tình với quan điểm này, một số đại biểu cũng chỉ rõ, việc thực hiện quyền tự chủ của các trường đại học trong thực tiễn còn bị hạn chế bởi nhiều luật khác, như Luật Viên Chức, Luật Đất đai, Luật Đầu tư công. Do đó, bên cạnh việc bổ sung làm rõ phương thức, tiêu chí, điều kiện để các trường tự chủ trong dự thảo Luật này, thì còn cần điều chỉnh các luật liên quan, nhằm bảo đảm tạo sự tự chủ thực sự cho các trường đại học.
Ngoài ra tại phiên thảo luận, các đại biểu còn tập trung cho ý kiến về một số vấn đề như hệ thống giáo dục đại học và cơ cấu tổ chức của cơ sở giáo dục đại học, quản trị đại học, về tuyển sinh, mở ngành đào tạo, hình thức đào tạo và liên kết đào tạo, tài chính đại học, quản lý nhà nước và chính sách đối với giáo dục đại học, giảng viên và người học,… và một số vấn đề về kỹ thuật lập pháp khác.
Tại phiên họp các đại biểu cũng đã nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ phát biểu tiếp thu, giải trình một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm và cho biết sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến đại biểu Quốc hội để nghiên cứu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật để bảo đảm đầy đủ hơn, khả thi hơn, tốt hơn, thuận lợi hơn trong quá trình thực hiện phát triển khu vực đại học.
Vân Anh
Theo
