Bài 3: Quảng Yên, khi công lộ trở thành đường công trường

(Xây dựng) - Hiện nay, nhiều đoạn quốc lộ, tỉnh lộ và cả đường liên huyện trong phạm vi toàn quốc số lượng xe máy, ôtô vận tải chở vật liệu xây dựng khi cao điểm đầu xe còn nhiều hơn các loại phương tiện vận tải khác, công lộ như trở thành đường công trường.

Tỉnh lộ 338 có thêm chức năng vận chuyển vật liệu xây dựng, mật độ xe cộ trên đường nhiều hơn trước.

Đơn cử như tại thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh), vùng đất có lịch sử hình thành đô thị gần 200 năm. Những thập kỷ trước, trục giao thông chỉ có đường Quốc lộ 10 đoạn từ bến phà Rừng đến thôn Biểu Nghi bắt vào đường Quốc lộ 18. Khi Quốc lộ 10 không qua Quảng Yên nữa, đất này từng là ngõ cụt, mật độ xe cộ giao thông rất ít.

Từ khi tỉnh Quảng Ninh xác định hạ tầng giao thông là động lực, là một trong ba khâu đột phá chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, địa phương đã đi đầu toàn quốc, tự bỏ tiền đầu tư xây dựng đường cao tốc. Công trình đầu tiên là đường cao tốc Hạ Long - Hải Phòng, có 4 lối mở xuống thị xã Quảng Yên. Quảng Yên đã trở thành cánh cổng chính của tỉnh, đường sá xe cộ tấp nập hơn.

Năm 2020, Thủ tướng Chính phủ lại có Quyết định số 29/2020/QĐ-TTg, thành lập Khu kinh tế ven biển Quảng Yên. Đất này bừng bừng chuyển động, gồm 6 khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu đô thị phức hợp... và 6 dự án giao thông lớn. Diện tích đất thu hồi, chuyển đổi mục đích sử dụng ước tính đến con số 50% đất đai tự nhiên của Quảng Yên.

Các trạm cân lưu động xử lý xe chở quá tải vận hành trên đường.

Quảng Yên bỗng trở thành một đại công trình xây dựng cấp huyện lớn nhất toàn quốc với những con số cụ thể. Trong 6 khu công nghiệp và cụm công nghiệp, nổi bật là Khu công nghiệp đô thị phức hợp Hạ Long Xanh sử dụng đất trên 4.472ha, Khu công nghiệp Đầm Nhà Mạc sử dụng 1.192,9ha. Theo số liệu của Sở Xây dựng Quảng Ninh giai đoạn (2020-2025), Quảng Yên cần lượng đất vượt thổ san nền là 203,10 triệu m3, nhu cầu mỗi năm là 40,62 triệu m3, trong khi địa phương chỉ có một mỏ đất chính thức và một mỏ đất tận dụng, sản lượng lại rất thấp. Nguồn đất vượt thổ san nền phải dựa vào mỏ đất các địa phương lân cận.

Làm một phép tính đơn giản, mỗi ngày Quảng Yên cần một đoàn xe với hàng nghìn chiếc trọng tải 10 - 12m3 vận chuyển đất san nền đến địa phương, bằng đường quốc lộ, tỉnh lộ. Quảng Yên trước đây có quy định xe chở đất hoạt động cách nhật, giãn giờ... theo chỉ đạo của tỉnh, nay trước xu hướng đô thị hóa, xây dựng công trình giao thông động lực, khu công nghiệp mọc lên đưa lại lợi ích lớn. Ví dụ, chỉ một doanh nghiệp thứ cấp trong Khu công nghiệp Sông Khoai đầu tư Dự án công nghệ tế bào quang điện Jinko Solar PV Việt Nam có tổng mức đầu tư gần 500 triệu USD, lợi thu sau này gấp đôi một nhà máy nhiệt điện, thì không thể bỏ lỡ cơ hội tốt được. UBND tỉnh đã cho Quảng Yên mở cửa cho vận tải đất san nền hoạt động 24/24 giờ, đáp ứng cho mục tiêu lớn phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, để thích ứng với hoàn cảnh mới, thị xã Quảng Yên đã đổi mới tư duy quản lý đô thị. Cơ quan Công an thị xã là lực lượng nòng cốt duy trì trật tự an toàn giao thông, an ninh xã hội. Nghiêm cấm xe chở đất đá, vật liệu san nền trọng tải lớn hoạt động trên các trục đường đô thị, tổ chức các chốt kiểm tra chống xe quá khổ, quá tải, vi phạm luật lệ giao thông đường bộ. Đội quản lý trật tự xây dựng kết hợp với UBND các phường, xã bám sát địa bàn, yêu cầu các chủ dự án thực hiện nghiêm túc các giải pháp về đánh giá tác động môi trường.

Một số dự án đã có hình thức thông tin hai chiều với chính quyền cơ sở về tiến độ vận hành dự án, những đề xuất với địa phương về hỗ trợ trong thi công xây lắp công trình có gây tiếng ồn, bụi bặm phát tán vào khu dân cư, đồng thời nghe phản ánh tâm tư của người dân về công tác giải phóng mặt bằng, môi trường, tránh những đảo lộn không cần thiết trong cuộc sống của người dân. Các dự án, các đơn vị vận tải ký cam kết môi trường, an toàn, ký quỹ hoàn nguyên các công trình dân sinh mà hai bên thống nhất sử dụng tạm. Đồng thời, huy động đầu xe chở đất, vật liệu xây dựng hợp lý, đảm bảo mật độ phương tiện cơ giới lưu thông trên đường, tránh ùn tắc, mất an toàn giao thông và hư hại công trình giao thông... như: Công ty Cổ phần TODECO Việt Nam được phép hoạt động 140 đầu xe, đã rút xuống chỉ còn từ 90-100 xe. Toàn bộ đại công trường gồm 6 khu công nghiệp, 6 công trình xây dựng cầu đường lớn, thời điểm này chỉ có trên dưới 300 đầu xe máy đang hoạt động (riêng dự án Amata 200 chiếc), mà theo tính toán kỹ thuật vận tải thông thường phải cần đến một đoàn xe siêu trọng 1.000 chiếc.

Công an thị xã Quảng Yên xử lý nghiêm chủ xe tự ý cơi thùng quá khổ, quá tải vận hành trên địa bàn.

Quảng Yên trước đây từng là một vùng yên tĩnh, trấn lỵ cổ, trong thời điểm xã phường bùng lên như một đại công trường xây dựng, ngày đầu không ít người chưa quen với những chuyển động công nghiệp còn e ngại, nay đại đa số người dân đã hưởng ứng với bước tiến bộ mới ở địa phương, còn coi đó là một cuộc “cải lão hoàn đồng” đô thị. Cơ quan quản lý ở địa phương đã thích nghi với hoàn cảnh mới, khi công lộ có thêm chức năng mới, “đường công trường” trong nhịp độ kiến thiết đô thị, thu hút đầu tư phát triển kinh tế - xã hội trong xu hướng hội nhập.