(Xây dựng) - Đồ án quy hoạch chung đang thực hiện có nhiều bất cập so với sự phát triển của Đà Nẵng. Chính vì thế để cho việc phát triển Đà Nẵng được phù hợp thì việc Điều chỉnh Quy hoạch chung TP Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là rất cần thiết. Về mặt chuyên môn, điều chỉnh quy hoạch chung lần này mong muốn cải thiện những bất cập và đạt được các yêu cầu chính đó là xác lập cấu trúc và mô hình phát triển đô thị phù hợp thay vì phát triển đô thị dàn trải, theo chiều rộng và chưa đậm nét về bản sắc như trước đây.
Qua hơn 20 năm phát triển, đô thị Đà Nẵng đã có sự phát triển vượt bậc nhưng cũng cần có sự điều chỉnh để cho sự phát triển ngày càng tốt hơn.
Trước năm 1997, Đà Nẵng là thành phố trực thuộc tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng với không gian nhỏ hẹp, cơ sở hạ tầng nghèo nàn, thiếu động lực kinh tế.
Tuy là một thành phố biển nhưng cả Đà Nẵng khi ấy chỉ có vài ba bãi tắm. Gần như toàn bộ dải bờ biển chỉ là những xóm chài nghèo, thành phố thực sự quay lưng với biển. Sông Hàn khi ấy đơn giản chỉ là sự ngăn cách bất tiện giữa đôi bờ với những xóm nhà chồ xơ xác. Khu vực phát triển nhất của đô thị chỉ gói gọn trong phạm vi quận Hải Châu và một phần các quận Thanh Khê, Sơn Trà với diện tích chưa đầy 6.000 ha. Vốn là vùng đất lửa trong chiến tranh nên Đà Nẵng rất nhiều cơ sở quốc phòng. Đất quốc phòng dàn trải khắp nơi cả trong và ngoài đô thị.
Hạ tầng kỹ thuật đô thị ngày ấy rất kém, đặc biệt về giao thông. Kết nối hai khu vực Đông, Tây sông Hàn chỉ có hai cây cầu Nguyễn Văn Trỗi (đường bộ), Trần Thị Lý (đường sắt) vốn là các công trình cũ kỹ qua thời chiến tranh. Phương tiện giao thông qua lại phổ biến trên sông Hàn là những chuyến phà. Khả năng cấp nước rất hạn chế, phần lớn các khu vực dân cư còn dùng nước giếng. Công tác vệ sinh môi trường còn ít được quan tâm, bãi rác tự phát ở lẫn với khu vực dân cư. Nếu so với Hải Phòng, đầu tư xây dựng cơ bản của Đà Nẵng khi ấy là con số rất nhỏ.
Qua hơn 20 năm kể từ ngày thống nhất đất nước đến thời điểm trước 1997, sự phát triển của đô thị Đà Nẵng là rất chậm. Hình hài đô thị không khác là bao so với mấy mươi năm trước đó.
Ngày 01/01/1997, Đà Nẵng trở thành đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương, đánh dấu một giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Ngay thời điểm ấy, thành phố đã đầu tư nhiều dự án cải tạo đô thị, nâng cấp một số tuyến giao thông huyết mạch, chỉnh trang, cải thiện hạ tầng kỹ thuật cho các khu phố cũ.
Tuy nhiên, đô thị Đà Nẵng chỉ thực sự phát triển bùng nổ ở thời điểm đầu những năm 2000 khi có thêm những cơ sở pháp lý và khoa học từ Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2020 cũng như Nghị quyết số 33/QĐ/TW về xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Ngày 17/6/2002, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 465/QĐ-TTg phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Ngày 16/10/2003, Ban Chấp hành Trung ương ra Nghị quyết số 33/QĐ/TW về xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đây được coi là những nền tảng vững chắc để tạo đà cho một giai đoạn chuyển mình của đô thị Đà Nẵng.
Tiếp đến là Nghị quyết số 33/QĐ/TW giao nhiệm vụ xây dựng TP Đà Nẵng trở thành một trong những đô thị lớn của cả nước, là trung tâm kinh tế - xã hội lớn của miền Trung với vai trò là trung tâm công nghiệp, thương mại du lịch và dịch vụ; là thành phố cảng biển, đầu mối giao thông quan trọng về trung chuyển vận tải trong nước và quốc tế; trung tâm bưu chính - viễn thông và tài chính - ngân hàng; một trong những trung tâm văn hóa - thể thao, giáo dục - đào tạo và khoa học công nghệ của miền Trung; là địa bàn giữ vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh của khu vực miền Trung và cả nước. Đà Nẵng phải phấn đấu để trở thành một trong những địa phương đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và cơ bản trở thành thành phố công nghiệp trước năm 2020.
Một trong những giải pháp cụ thể có vai trò gỡ nút thắt là giao cho TP Đà Nẵng cùng với Bộ Quốc phòng xây dựng các phương án kết hợp kinh tế với quốc phòng trên các địa bàn chiến lược của thành phố, đặc biệt là khu vực bán đảo Sơn Trà, Hải Vân; thống nhất xác định cụ thể việc quy hoạch sử dụng khu vực bán đảo Sơn Trà, Hải Vân phục vụ cho phát triển kinh tế văn hóa - du lịch - dịch vụ gắn với quốc phòng - an ninh, trừ một số khu vực có các công trình phòng thủ; có phương án triển khai và giải pháp bảo đảm bí mật cho các công trình quốc phòng.
Cùng với đó là Quyết định số 465/QĐ-TTg về phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2020 cũng đã đề ra: Đà Nẵng là một đô thị trung tâm cấp quốc gia và trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Quy mô dân số đến năm 2020 được dự báo đạt 1.200.000 người, tương ứng với diện tích đô thị khoảng 12.800 ha. Hướng phát triển đô thị là khai thác quỹ đất hiện có chưa sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả và chỉnh trang đô thị để mở rộng thành phố về phía Tây, Tây Bắc, Tây Nam và Đông Nam. Trước mắt ưu tiên phát triển theo hướng Tây Bắc, khu vực giữa Quốc lộ 1A và đường Liên Chiểu - Thuận Phước; mở rộng đô thị trên cơ sở xây dựng các đô thị vệ tinh, các thị trấn, trung tâm xã, cụm xã và phát triển kết cấu hạ tầng diện rộng để từng bước hình thành chùm đô thị Đà Nẵng.
Dựa trên những cơ sở mang tính chiến lược đó, TP Đà Nẵng đã triển khai hàng loạt dự án cùng lúc khiến cả đô thị như một công trường. Hầu như tất cả các khu vực có đất trống trong đô thị đều được triển khai các dự án. Toàn bộ hai dải ven biển phía Đông và Vịnh Đà Nẵng được phủ kín các dự án mới, hình thành các tuyến đường ven biển, các khu đô thị mới, các khu du lịch, nghỉ dưỡng. Các xóm nhà chồ trên sông Hàn với hàng nghìn hộ dân được giải tỏa toàn bộ để hình thành tuyến đường ven sông cùng các khu phố mới. Các cây cầu lần lượt được bắc qua sông. Hàng trăm ha đất quốc phòng tại Hải Vân, Sơn Trà và nhiều vị trí khác trong đô thị cũng được đưa vào mục tiêu phát triển kinh tế kết hợp với quốc phòng. Các khu vực nông thôn cận đô thị được hình thành các khu đô thị mới, khu tái định cư. Các cơ sở kho tàng trong đô thị cũng lần lượt được đưa ra vùng ngoại vi. Những nghĩa trang trong đô thị với hàng trăm nghìn ngôi mộ cũng được quy tập về các nghĩa trang mới.
Công cuộc tái thiết và mở rộng đô thị diễn ra với một quy mô và tốc độ chưa từng có trong lịch sử phát triển đô thị Đà Nẵng. Đây có thể coi là giai đoạn khai phá, định hình và tạo nền tảng cho các giải đoạn tiếp theo. Sau mỗi giai đoạn phát triển của đô thị lại cần có sự đánh giá, nhận định để kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới.
Năm 2013, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2023, tầm nhìn đến năm 2050 xác định chiến lược xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng trở thành thành phố đặc biệt cấp quốc gia, hướng tới đô thị cấp quốc tế và phát triển bền vững với quy mô dân số khoảng 2,5 triệu người vào năm 2030 tương ứng với quuy mô đất xây dựng đô thị khoảng 37.500 ha, trong đó đất dân dụng là 15.500 ha. Mô hình phát triển không gian đô thị kế thừa mô hình phát triển không gian của quy hoạch chung được duyệt năm 2002 theo các chuỗi khu đô thị tập trung dọc theo các trục giao thông chính gắn kết với đặc điểm tự nhiên.
Trên cơ sở Quy hoạch chung được phê duyệt, TP Đà Nẵng đã tổ chức lập và ban hành Quy định quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị, lập và rà soát các quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật, quy hoạch xây dựng Nông thôn mới, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, thực hiện công tác đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật và quản lý đầu tư xây dựng, đảm bảo theo đúng quy hoạch chung được duyệt.
Thành phố đã có những bước phát triển mạnh mẽ trong công tác quy hoạch và phát triển đô thị, có tác động tích cực đến đời sống của nhân dân địa phương, góp phần hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, hình thành được diện mạo đô thị mới, hiện đại, xứng đáng với tầm vóc của đô thị loại I quốc gia.
Nguyễn Nam
Theo
