(Xây dựng) – Thời gian qua, dư luận dậy sóng về những thông tin có hoạt động thỉnh vong, cúng dường thu lợi tiền bạc tại chùa Ba Vàng. Chính quyền địa phương và Giáo hội Phật giáo ứng xử theo dư luận, đẩy sự kiện lên cao, vô tình đang làm mất đi giá trị của một công trình văn hóa lớn, một quần thể du lịch tâm linh. Trong bài viết này Báo điện tử Xây dựng xin đề cập đến giá trị kiến trúc, giá trị văn hóa và tâm linh ở công trình xây dựng chùa Ba Vàng.
Quần thể kiến trúc chùa Ba Vàng.
Chùa Ba Vàng còn có tên gọi khác là Bảo Quang Tự, ở khu 5, phường Quang Trung, TP Uông Bí. Ngôi chùa cổ, xây dựng vào năm Ất Dậu (1076), triều tiền Lê, đời vua Lê Dụ Tông trên núi Thành Đẳng Sơn cao 340m, nối dài của dãy Linh Sơn Yên Tử (cánh cung Đông Triều). Trần triều, chùa Ba Vàng trong chuỗi công trình tín ngưỡng của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử (một tôn giáo nhập thế tiến bộ, đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam), do nhà sư Tuệ Bích Phổ (1658-1757) trụ trì.
Năm 1988, chùa Ba Vàng được trùng tu tôn tạo lại, nhưng dựng cột kèo bằng gỗ, đến năm 1993 thì được xây dựng bằng vôi vữa, tường xây, mái ngói với diện tích 55m2. Công trình xây dựng hình chữ Đinh, gồm ba gian tiền đường và một gian thượng điện, có ban thờ Mẫu và Sơn Thần.
Ngày 11/7/2010, chùa Ba Vàng được trùng tu, xây dựng lớn khang trang. Dự án chia làm 2 giai đoạn, quy hoạch sử dụng 21,818ha đất, trong đó đất xây dựng công trình là 1,1641ha, đất cây xanh cảnh quan là 16,769ha, đất hạ tầng kỹ thuật là 3,417ha (đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ 218.280m2). Cụ thể, các hạng mục xây bao gồm: Ngôi Đại Hùng Bảo Điện (4500m2), Lầu Chuông (112m2), Lầu Trống (112m2), hành lang La Hán (200m2), nhà Bảo Tàng (700 m2), Thư Viện (700m2), khu Nhà Tăng (1.600m2), Thiền Đường (960m2); chùa trên núi có Chính điện lớn nhất Đông Dương.
Quần thể công trình có tổng mức đầu tư khoảng 280 tỷ đồng, do Tăng Ni, Phật tử, các nhà hảo tâm xa gần hưng công đóng góp; nhà sư Thích Thái Minh trụ trì và tổ chức xây dựng hoằng dương Chánh pháp.
Ông Phạm Quốc N - lão thành trong ngành Xây dựng ở Quảng Ninh có nhận xét: Chùa Ba Vàng là một công trình xây dựng tiêu biểu về quy hoạch, kiến trúc. Các hạng mục xây dựng căn cơ đến mức như không thừa, không thiếu một viên gạch. Nếu so sánh nhà riêng của ta, một công trình nhỏ tuy cũng có bản vẽ thiết kế hẳn hoi, nhưng vào thực tế nhiều chi tiết xây xong mới thấy thất cách, còn phải phá ra xây lại. Nhưng chùa Ba Vàng một công trình lớn mà xây đâu được đấy, từ các hạng mục nhỏ đến cả quần thể công trình lớn.
Một kiến trúc sư gạo cội ở Quảng Ninh, ông Trần D cho biết: Kiến trúc chùa Ba Vàng kết hợp được tinh hoa văn hóa cổ với hiện thực. Công trình đặc sắc tôn giáo Việt Nam, kiến trúc 2 tầng 8 mái, góc mái đầu đao, phù điêu tứ linh, có nét đặc trưng lưỡng triều Lý - Trần. Các hạng mục đường nét hoa văn phục cổ, nhưng không lệ cổ, mà nhà cao, cửa rộng, đông ấm, hè mát. Mỗi hạng mục là một tác phẩm kiến trúc mỹ thuật; cụm công trình là tổng hòa các giá trị văn hóa nghệ thuật xây dựng.
Chùa Ba Vàng còn lưu giữ được nhiều di vật quý bao gồm 1 bia đá cao 0,52m, rộng 0,38m, dày 0,12m, hai cụ rùa đá và 1 cây hương bằng đá cao 1,2m 4 mặt, mỗi mặt rộng 0,22m. Chiếc trống độc mộc, bằng gỗ đỏ nguyên khối lớn nhất Việt Nam; giếng nước cổ; bộ sách tâm linh, gồm 12 pho Đại sách lưu danh Anh hùng liệt sĩ Việt Nam, được xác lập 3 kỷ lục (Việt Nam, châu Á, thế giới).
Rất tiếc dư trấn cơn “lốc” dư luận về chùa Ba Vàng hoạt động thỉnh vong ngoài nghi lễ phật giáo, vị thế chùa Ba Vàng bị ảnh hưởng. Thiết nghĩ chùa Ba Vàng công trình đã được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa và danh thắng, tỉnh Quảng Ninh và xã hội nên khôi phục uy tín chùa Ba Vàng đúng với giá trị thực tế, tránh để tuột một tác phẩm kiến trúc đẹp, một quần thể văn hóa du lịch tâm linh lớn ở địa phương.
Dưới đây là hình ảnh chùa Ba Vàng - tác phẩm kiến trúc mỹ thuật:
Chùa Ba Vàng xây dựng trên triền núi Thành Đẳng Sơn, thuộc khu 5, phường Quang Trung, TP Uông Bí.
Các hạng mục công trình kiến trúc tiên tiến hài hòa với nét đẹp văn hóa cổ đại.
Công trình mô phỏng chùa Một Cột, kiến trúc khối vuông đặt trên tháp tròn. Nơi thờ tự trung trinh, trước sau vẹn toàn.
Mỗi hạng mục xây dựng là một tác phẩm kiến trúc mỹ thuật.
Chùa Ba Vàng là một điểm du lịch tâm linh hấp dẫn ở vùng Đông Bắc Bộ.
PV
Theo
