(Xây dựng) - Bộ Xây dựng đang thụ lý đơn của bà Bùi Thị Vinh (Trú tại 91/10/13 Nguyễn Trọng Tuyển, phường 15, quận Phú Nhuận, TP Hồ Chí Minh), bà Trần Thị Nghệ (Trú tại 187/10 Phạm Văn Hai, phường 5, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh) và bà Nguyễn Thị Tám (Trú tại số 233 Hùng Vương, phường Hội Thương, TP Pleiku, tỉnh Gia Lai) khiếu nại các Quyết định giải quyết khiếu nại của UBND tỉnh Gia Lai liên quan đến việc đòi lại nhà mà Nhà nước đã quản lý từ sau giải phóng.
Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)
Ngày 10/5/2018, Bộ Xây dựng có Công văn số 1052/BXD-TTr thành lập Tổ công tác do Thanh tra Bộ chủ trì kiểm tra, xác minh đối với các vụ việc nêu trên. Tổ công tác đã thu thập hồ sơ, xác minh thực tế, đối thoại với người khiếu nại và làm việc trực tiếp với lãnh đạo UBND tỉnh Gia Lai và các cơ quan chức năng của tỉnh.
Để giải quyết dứt điểm các vụ việc này, Bộ Xây dựng báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ như sau:
Về trường hợp bà Bùi Thị Vinh khiếu nại về nhà số 111 Hùng Vương, TP Pleiku, tỉnh Gia Lai, nội dung vụ việc: Căn nhà 111 Hùng Vương nguyên thuộc sở hữu của bà Bùi Thị Vinh và chồng là ông Nguyễn Xuân Tăng. Gia đình bà Vinh mua căn nhà này năm 1968, xây dựng lại năm 1969, sử dụng nhà để ở và kinh doanh. Năm 1972, ông Tăng chết, bà Vinh và các con về Sài Gòn sinh sống. Căn nhà trên do con trai lớn của bà Vinh là Nguyễn Xuân Nguyên (sinh năm 1959) ở lại trông coi.
Sau giải phóng 1975, căn nhà nói trên do Bưu điện tỉnh quản lý sử dụng. Theo đơn của bà Vinh, Bưu điện tỉnh vào sử dụng là do mượn của gia đình bà, có sự chứng kiến của chính quyền địa phương lúc bấy giờ. Còn theo các cơ quan của tỉnh, căn nhà này do Nhà nước tiếp quản diện vắng chủ và giao cho Bưu điện sử dụng.
Sau khi Bưu điện tỉnh xây dựng trụ sở mới, ngày 25/11/1992, UBND tỉnh Gia Lai có Quyết định số 227/QĐ-UB “Thu hồi ngôi nhà 111 Hùng Vương do Bưu điện tỉnh quản lý theo Quyết định của Ủy ban quân quản Gia Lai - Kon Tum tháng 5/1975”, giao Sở Xây dựng tiếp nhận, quản lý ngôi nhà này.
Năm 2003, căn nhà nói trên được giao cho Cty Kinh doanh và phát triển nhà quản lý, sử dụng làm trụ sở làm việc.
Từ năm 1986, bà Bùi Thị Vinh liên tục có đơn xin lại nhà 111 Hùng Vương. Ngày 12/07/2010, UBND tỉnh Gia Lai ban hành Quyết định số 1034/QĐ-UBND bác đơn của bà Vinh. Bà Vinh tiếp khiếu đến Bộ Xây dựng.
Theo kết quả kiểm tra, xác minh, tại thời điểm Bưu điện vào sử dụng nhà 111 Hùng Vương, nhà này do con trai bà Vinh là Nguyễn Xuân Nguyên sử dụng. Tuy nhiên, bà Vinh không cung cấp được các tài liệu thể hiện việc Nhà nước mượn nhà của gia đình Bà.
Thực tế, Bưu điện tỉnh vào sử dụng nhà từ năm 1975 nhưng không có tài liệu thể hiện Bưu điện được Ban quân quản thị xã Pleiku giao nhà. Các cơ quan cũng không cung cấp được quyết định của Ủy ban quân quản tỉnh Gia Lai quản lý căn nhà này vào thời điểm tháng 5/1975 như nội dung nêu tại Quyết định 227/QĐ-UB ngày 25/11/1992 của UBND tỉnh.
Gia đình bà Vinh không thuộc đối tượng phải thực hiện chính sách cải tạo XHCN về nhà đất. Năm 2017, UBND tỉnh Gia Lai có quyết định xác lập sở hữu toàn dân căn nhà 111 Hùng Vương, đồng thời giao căn nhà này cho Sở Tài chính quản lý theo quy định. Tuy nhiên, đến tháng 8/2018, căn nhà này vẫn do Cty CP Xây lắp đầu tư và kinh doanh nhà Gia Lai sử dụng. Bà Vinh đòi lại nhà hoặc xin được hỗ trợ bằng tiền với lý do hiện bà đang ở nhờ các con và không sở hữu căn nhà nào.
Năm 1975, khi Nhà nước vào tiếp quản nhà 111 Hùng Vương thì bà Vinh, chủ sở hữu nhà đang ở Sài Gòn, nhà do con trai bà Vinh sử dụng. Căn cứ quy định tại Quyết định 111/CP ngày 14/4/1977 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng và Thông tư số 201/BXD-NĐ ngày 23/6/1978 của Bộ Xây dựng, nhà 111 Hùng Vương không thuộc diện phải giao Nhà nước quản lý diện vắng chủ. Gia đình bà Vinh cũng không thuộc đối tượng phải thực hiện chính sách cải tạo XHCN về nhà đất.
Tuy nhiên, vì thực tế Nhà nước đã tiếp quản nhà từ năm 1975 và bố trí sử dụng ổn định, nên theo quy định của Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26/11/2003 của Quốc hội thì nay không xem xét lại việc Nhà nước quản lý nhà trước đây; việc bà Vinh đòi lại nhà là không có cơ sở để giải quyết trả lại.
Như vậy, việc UBND tỉnh Gia Lai áp dụng Nghị quyết 23 để bác đơn đòi nhà của bà Vinh là đúng pháp luật, nhưng việc quản lý nhà thời điểm năm 1975 không đúng quy định chính là nguyên nhân dẫn đến việc bà Vinh khiếu nại gay gắt, kéo dài. Do bà Vinh hiện không cư ngụ ở Gia Lai, nên bà Vinh cũng không đủ điều kiện để được hỗ trợ về nhà ở theo quy định của Nghị quyết 755/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02/4/2005 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Để giải quyết dứt điểm đối với khiếu nại của bà Vinh, Bộ Xây dựng kiến nghị giải quyết khiếu nại của bà Vinh theo hướng: Công nhận Quyết định số 1034/QĐ-UBND ngày 12/07/2010 của UBND tỉnh Gia Lai về việc bác đơn đòi nhà của bà Vinh; UBND tỉnh Gia Lai căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương hỗ trợ về chỗ ở cho bà Bùi Thị Vinh.
Trường hợp bà Trần Thị Nghệ khiếu nại về nhà số 65 Hoàng Văn Thụ, phường Yên Đỗ, TP Pleiku, nội dung vụ việc: Căn nhà số 65 đường Võ Tánh (nay là đường Hoàng Văn Thụ) thị xã Pleiku nguyên do gia đình ông Trần Văn Rong tạo lập từ năm 1973. Trong những ngày giải phóng Pleiku, gia đình ông Rong đi sơ tán, nhà để trống, căn nhà nói trên do các cơ quan chuyên môn của thị xã Pleiku sử dụng làm trụ sở làm việc. Từ năm 1999 đến nay, căn nhà này do Tổ dân phố 4, phường Yên Đỗ sử dụng.
Năm 1990, ông Rong có đơn xin lại nhà 65 Hoàng Văn Thụ. Ngày 12/10/2000, UBND TP Pleiku có Văn bản số 206/CV-UB trả lời không xem xét giải quyết đơn của ông Rong. Sau khi ông Rong mất, bà Trần Thị Nghệ, vợ ông Rong, tiếp tục khiếu nại. Ngày 16/01/2014, UBND tỉnh Gia Lai có Công văn số 178/UBND-NC, theo đó, UBND tỉnh thống nhất chủ trương giao cho bà Nghệ 01 lô đất không thu tiền sử dụng đất tại khu tái định cư Ngô Gia Khảm và sẽ xem xét hỗ trợ nhằm tạo điều kiện để bà Nghệ ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, bà Nghệ không đồng ý và tiếp tục có đơn xin lại nhà.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, sau khi kiểm tra, xác minh và thống nhất với Sở Xây dựng, Sở Tư pháp, Thanh tra tỉnh đã có các Báo cáo số 110/BC-TTr ngày 10/9/2015; 132/BC-TTr ngày 28/110/2015 và 30/BC-TTr ngày 15/3/2016 đề xuất UBND tỉnh trả nhà cho bà Nghệ, với lý do bà Nghệ là mẹ liệt sỹ, các cơ quan Nhà nước không có bất cứ văn bản, thủ tục, hồ sơ pháp lý nào liên quan đến việc quản lý căn nhà 65 Hoàng Văn Thụ.
Ngày 23/9/2016, UBND tỉnh Gia Lai ban hành Quyết định số 912/QĐ-UBND bác đơn của bà Nghệ; trường hợp bà Nghệ chuyển về cư trú tại Gia Lai mà có khó khăn về nhà ở thì làm đơn gửi UBND tỉnh để xem xét, hỗ trợ theo quy định.
Bà Nghệ tiếp khiếu đến Bộ Xây dựng.
Theo kết quả kiểm tra, xác minh, gia đình bà Nghệ là gia đình có công với Cách mạng, không thuộc đối tượng phải thực hiện chính sách cải tạo XHCN về nhà đất và hiện rất khó khăn về chỗ ở. UBND tỉnh không cung cấp được bất cứ tài liệu nào thể hiện việc Nhà nước quản lý, bố trí sử dụng căn nhà nói trên.
Văn bản duy nhất mà các cơ quan cung cấp được là Quyết định số 82/QĐ-UB ngày 13/01/2001 của UBND phường Yên Đỗ về việc thành lập Ban vận động nhân dân đóng góp xây dựng sửa chữa phòng họp tổ dân phố 4 phường Yên Đỗ. Tuy nhiên, không có nội dung nào thể hiện “phòng họp” nói đến trong quyết định này chính là căn nhà 65 Hoàng Văn Thụ.
Hiện trạng sử dụng nhà 65 Hoàng Văn Thụ: Phía trước do tư nhân sử dụng để bán hàng ăn, phía sau do tư nhân sử dụng làm kho chứa hàng. Qua trao đổi được biết Tổ trưởng tổ dân phố 4, phường Yên Đỗ cho các hộ này thuê. Tuy nhiên, không có văn bản nào liên quan đến việc Tổ dân phố được bố trí sử dụng nhà cũng như cho tư nhân thuê lại.
Do đó, việc UBND tỉnh Gia Lai cho rằng thực tế Nhà nước đã quản lý, sử dụng nhà 65 Hoàng Văn Thụ để bác đơn đòi nhà của bà Nghệ là đúng với quy định của Nghị quyết 23.
Tuy nhiên, xét thấy Nhà nước không có bất cứ văn bản, thủ tục, hồ sơ pháp lý nào liên quan đến việc quản lý căn nhà nói trên; Tổ dân phố sử dụng nhà không có văn bản bố trí, sử dụng không hiệu quả, tự ý cho tư nhân thuê kinh doanh; Gia đình bà Nghệ là gia đình có công với Cách mạng, không thuộc đối tượng phải thực hiện chính sách cải tạo XHCN về nhà đất và hiện rất khó khăn về chỗ ở... vì vậy, để việc giải quyết có lý, có tình, Bộ Xây dựng kiến nghị giải quyết khiếu nại của bà Nghệ theo hướng: UBND tỉnh Gia Lai làm việc trực tiếp với gia đình bà Nghệ, thống nhất giải quyết quyền lợi cho gia đình bà Nghệ theo một trong hai phương án sau:
Phương án thứ nhất: Cho bà Nghệ thuê và mua lại nhà số 65 Hoàng Văn Thụ theo quy định về mua nhà thuộc sở hữu Nhà nước, cơ chế giá bán theo Nghị định 61/CP ngày 05/7/1994 của Chính phủ.
Phương án thứ hai: UBND tỉnh Gia Lai tiếp tục thực hiện chủ trương giao cho bà Nghệ 01 lô đất không thu tiền sử dụng đất và xem xét hỗ trợ nhằm tạo điều kiện để bà Nghệ ổn định cuộc sống như nội dung Công văn số 178/UBND-NC ngày 16/01/2014 của UBND tỉnh.
Trường hợp bà Nguyễn Thị Tám khiếu nại về nhà số 239 Hùng Vương, TP Pleiku, nội dung vụ việc: Ngôi nhà 239 Hùng Vương nguyên thuộc sở hữu của bà Nguyễn Thị Tám. Bà Tám được Tòa hành chính Pleiku cho phép kinh doanh tiệm sửa xe gắn máy tại số 239 Hùng Vương từ năm 1968. Tháng 3/1973, bà Tám và bà Hà Xuân Ngọc (còn có tên Hà Thị Ghết) ký hợp đồng hợp tác làm ăn, theo đó, bà Tám để bà Ngọc đứng khai thác với tư cách đại diện trong quyền về thương mại, phụ tùng, sửa chữa các máy móc; hàng tháng, bà Ngọc trả cho bà Tám số tiền 12.000đ coi như tiền chia lời khoán định.
Sau tháng 3/1975, bà Ngọc (được bầu vào UBND cách mạng phường Hội Thương, Phó Chủ tịch phường) không trả tiền cho bà Tám và vẫn tiếp tục sử dụng căn nhà nói trên. Bà Tám có đề nghị UBND phường, tổ dân phố can thiệp để gia đình bà Ngọc trả lại nhà nhưng không được giải quyết.
Ngày 01/02/1980, UBND thị xã Pleiku lập Biên bản cuộc họp công bố quyết định của UBND tỉnh Gia Lai - Kon Tum về việc trực tiếp quản lý nhà đất cho thuê của 5 hộ, trong đó có nhà 239 Hùng Vương của bà Nguyễn Thị Tám (trong Biên bản không thể hiện số quyết định cũng như ngày ban hành). Ngày 28/51993, UBND tỉnh Gia Lai ban hành Quyết định số 402/QĐ-UB về việc chuyển giao quỹ nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước cho Cty Kinh doanh phát triển nhà quản lý, trong đó có nhà 239 Hùng Vương.
Ngày 12/8/1993, Cty Kinh doanh phát triển nhà đã ký hợp đồng cho ông Trịnh Thái (chồng bà Hà Xuân Ngọc) thuê căn nhà nói trên để ở. Bà Tám có đơn xin lại nhà 239 Hùng Vương. Ngày 16/4/2008, UBND tỉnh Gia Lai ban hành Quyết định số 506/QĐ-UBND bác đơn của bà Tám. Bà Tám tiếp khiếu đến Bộ Xây dựng.
Theo kết quả kiểm tra xác minh, gia đình bà Tám không thuộc đối tượng phải thực hiện chính sách cải tạo XHCN về nhà đất. Hợp đồng ký kết năm 1973 giữa bà Tám và bà Ngọc không phải hợp đồng thuê nhà mà là hợp đồng hợp tác kinh doanh.
UBND tỉnh không cung cấp được Quyết định quản lý nhà đất cho thuê của 5 hộ dân, trong đó có hộ bà Tám.
Hiện nay, gia đình bà Ngọc không ở tại căn nhà này mà cho người khác thuê làm tiệm sửa xe, việc cho thuê lại không có văn bản cho phép của Cơ quan có thẩm quyền.
Do đó, việc UBND tỉnh Gia Lai bác đơn của bà Tám đòi lại nhà 239 Hùng Vương là đúng với quy định của Nghị quyết 23 bởi lẽ thực tế Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng căn nhà nói trên từ năm 1980 diện cải tạo cho thuê.
Tuy nhiên, xét thấy gia đình bà Tám không thuộc đối tượng phải thực hiện chính sách cải tạo XHCN về nhà đất; việc UBND tỉnh Gia Lai quản lý căn nhà số 239 Hùng Vương của bà Tám diện cải tạo cho thuê là không đúng vì hợp đồng ký giữa bà Tám và bà Ngọc liên quan đến căn nhà này là hợp đồng hợp tác kinh doanh, không phải hợp đồng thuê nhà; hiện nay, căn nhà này vẫn đang thuộc sở hữu Nhà nước, bà Ngọc được ký hợp đồng thuê ở nhưng không sử dụng mà cho người khác thuê lại để làm cửa hàng, vì vậy, để bảo đảm quyền lợi cho gia đình bà Tám, Bộ Xây dựng kiến nghị giải quyết khiếu nại của bà Tám theo một trong hai phương án sau:
Phương án thứ nhất: Cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc thu hồi căn nhà 239 Hùng Vương; giải quyết cho bà Tám thuê và mua lại căn nhà này theo quy định về mua nhà thuộc sở hữu Nhà nước, cơ chế giá bán theo Nghị định 61/CP ngày 05/7/1994 của Chính phủ;
Phương án thứ hai: UBND tỉnh Gia Lai căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương hỗ trợ về chỗ ở cho bà Nguyễn Thị Tám.
Huyền Trang
Theo
